Atlas Maior i flamandzko-holenderska szkoła kartograficzna
DE EN PL
Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie

Pasaż Wiedzy

Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie

Atlas Maior i flamandzko-holenderska szkoła kartograficzna Tomasz Opach
polska_polonia_rzeczpospolita_mapa.jpg

Jednym z najprężniej działających ośrodków kartograficznych czasów Jana Sobieskiego była Holandia. To tam powstały jedne z największych dzieł kartograficznych XVII–wiecznej Europy, przede wszystkim mapy ścienne i atlasy. Były one świadectwem potęgi handlowej tego kraju. Spośród wydawców map najbardziej znana była znajdująca się w Amsterdamie oficyna Willema Janszoona Blaeu’a, która swoją działalność rozpoczęła na początku XVII wieku. Wprawdzie kartograf ten zmarł w 1638 roku, lecz działalność kontynuował jego syn Joan Blaeu. Z czasem pracownia Blaeu’a stała się miejscem spotkań ludzi nauki, kultury i handlu, jednak los dla rodziny Blaeu nie był łaskawy. W 1672 pożar całkowicie strawił pracownię grzebiąc tym samym w gruzach nadzieję i marzenia ojca i syna. Ten drugi zmarł bowiem rok po tym wydarzeniu. 

 Niewątpliwie największym dziełem opracowanym przez zakład Blaeu’a i jednym z najznamienitszych opracowań tzw. szkoły flamandzko-holenderskiej, był ukończony w latach sześćdziesiątych XVII wieku Atlas Maior. Dzieło składające się z IX do XII tomów (w zależności od wersji językowej), zawierając łącznie około 600 map, prezentowało cały znany wówczas świat. Atlas wydano wprawdzie w kilku językach, lecz za najlepsze uchodzi wydanie francuskojęzyczne z 1667 roku. Zgodnie z niektórymi źródłami Atlas Maior został wydany w 300 egzemplarzach i co ciekawe, był rzekomo najdroższą książką XVII wieku. Egzemplarz kolorowany kosztował 450 florenów, a czarno-biały 350 florenów.

Charakterystyczne dla Atlas Maior oraz innych atlasów i map wydawców z Holandii było przywiązywanie wagi do walorów estetycznych, ozdobnych detali i oryginalnej kolorystyki. Odbywało się to niekiedy nawet kosztem poprawności naukowej. Zwłaszcza na ramkach map, przy tytułach oraz podziałkach umieszczano ozdobne ilustracje przedstawiające żaglowce płynące wśród fantastycznych potworów morskich, sceny wojenne, ludzi, zwierzęta, nie szczędzono również innych upiększeń np. w postaci finezyjnych róż wiatrów. Materiałem źródłowym dla map z Atlasu Maior były opracowania wcześniejsze, które zwykle kopiowano z niewielkimi zmianami. Na mapach prezentowano wybrane równoleżniki i południki, których wartości opisywano na ramce. Rzeźbę terenu przedstawiano metodą perspektywiczną, a sieć osadniczą za pomocą sygnatur kołowych umieszczanych na tle sylwetek miast, zamków, kościołów, itd.

Warto wspomnieć, że Atlas Maior – typowe dzieło szkoły flamandzko-holenderskiej, dla niektórych kartografów jest największym i najpiękniejszym dziełem kartograficznym wszech czasów.

 

Informujemy, iż w celu optymalizacji treści dostępnych na naszej stronie internetowej oraz dostosowania ich do Państwa indywidualnych potrzeb korzystamy z informacji zapisanych za pomocą plików cookies na urządzeniach końcowych Użytkowników. Pliki cookies mogą Państwo kontrolować za pomocą ustawień swojej przeglądarki internetowej. Dalsze korzystanie z naszej strony internetowej, bez zmiany ustawień przeglądarki internetowej oznacza, iż akceptują Państwo stosowanie plików cookies. Potwierdzam, że aktualne ustawienia mojej przeglądarki są zgodne z moimi preferencjami w zakresie stosowania plików cookies. Celem uzyskania pełnej wiedzy i komfortu w odniesieniu do używania przez nas plików cookies prosimy o zapoznanie się z naszą Polityką prywatności.

✓ Rozumiem