Brzydka Wazówna
DE EN PL
Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie

Pasaż Wiedzy

Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie

Brzydka Wazówna Hanna Widacka
44_brzydka wazówna.jpg

Przejeżdżający przez Europę w 1652 r. włoski podróżnik Giacomo Fantuzzi (w Polsce spędził siedem lat) odwiedził 14 września miasto Neuburg, w którym zwiedzał tamtejszy kościół pałacowy Najświętszej Marii Panny. W skrupulatnie prowadzonym diariuszu podróży zanotował wówczas: „W kościele tym wiele pięknych, drogocennych wyrobów ze srebra zobaczyć można (...) darowanych, a także przez ostatnią księżniczkę, młodą żonę Jaśnie Oświeconego młodego księcia, Jaśnie Oświeconą Annę Katarzynę Konstancję, księżniczkę polską, siostrę tamtejszego króla, która zmarła nagle w ubiegłym roku w Kolonii, jak mówiono, z powodu radości, jakiej doznała na widok swego małżonka, (...) zwycięsko z wojny powracającego. Jak gromem rażona, w jego obecności martwa padła, gdy tylko razem do pierwszej ze swych komnat weszli, nim jeszcze usiąść zdążyli”.

 Mowa o Annie Katarzynie Konstancji (1619 – 1651), córce Zygmunta III Wazy i jego drugiej małżonki Konstancji Habsburżanki – od czerwca 1642 r. zaślubionej księciu Filipowi Wilhelmowi Wittelsbachowi, następcy tronu Pfalz – Neuburg. Królewna chyba nigdy nie odznaczała się urodą, a jeżeli nawet zapowiadała się na przystojną kobietę, cecha ta rychło miała ulec zwichnięciu. Najprawdopodobniej wskutek permanentnych stresów (śmierć rodziców, a potem opiekunki - Urszuli Gienger Maierin) nastąpiło u niej od 12 roku życia zahamowanie wzrostu oraz zauważalna przez współczesnych bladość, a nawet żółtawość cery. Określana zgodnie jako „dobrze ułożona, roztropna, mająca wiele cnót i pięknych przymiotów”, głęboko religijna i cechująca się miłym obejściem, należała do osób niekonfliktowych. Jej stosunki z braćmi – przyrodnim Władysławem i rodzonym Janem Kazimierzem – układały się bez zarzutu. Wydana za mąż za Filipa Wilhelma (który od lutego do czerwca 1642 r. przebywał na dworze królewskim w Warszawie, dzięki czemu narzeczeni mogli się lepiej poznać), Wazówna wyjechała zaraz po zaślubinach do księstwa małżonka. Zabierała ze sobą olbrzymi posag, transportowany na 70 wozach; zwracała w nim uwagę niezwykle cenna kolekcja klejnotów, szacowana w 1645 r. na astronomiczną kwotę 443 289 bitych talarów.

Malarska ikonografia Anny Katarzyny Konstancji – może z uwagi na szybkie (i bezpotomne) jej zejście ze świata żyjących – jest bardzo skromna. Najważniejszym jest malowany z natury olejny obraz Johanna Spilberga (Spielberga) Młodszego (1619 – 1690), utrwalony w znakomitym miedziorycie grafika holenderskiego Theodora Dircka Mathama (1606 – 1676). Rycina zwraca uwagę nie tylko swobodą w operowaniu rylcami różnej grubości, lecz także brzydotą młodej przecież modelki. Wspaniałość widocznych klejnotów nie może usunąć ogólnego niekorzystnego wrażenia: na spadzistych ramionach portretowanej widnieje głowa osadzona na zbyt krótkiej, niemal karykaturalnej szyi. Twarz jest pełna, jakby nalana, może ze skłonnościami do otyłości, o wydatnym nosie, wąskich wargach i ciężkich powiekach. Przytoczone wyżej przez podróżnika Fantuzziego okoliczności nagłej śmierci Wazówny zdają się wskazywać na chorobę serca; lecz na portretach królewny niepokoją wypukłe oczy i jakby obrzmiała szyja – czyżby objawy choroby tarczycy?

Informujemy, iż w celu optymalizacji treści dostępnych na naszej stronie internetowej oraz dostosowania ich do Państwa indywidualnych potrzeb korzystamy z informacji zapisanych za pomocą plików cookies na urządzeniach końcowych Użytkowników. Pliki cookies mogą Państwo kontrolować za pomocą ustawień swojej przeglądarki internetowej. Dalsze korzystanie z naszej strony internetowej, bez zmiany ustawień przeglądarki internetowej oznacza, iż akceptują Państwo stosowanie plików cookies. Potwierdzam, że aktualne ustawienia mojej przeglądarki są zgodne z moimi preferencjami w zakresie stosowania plików cookies. Celem uzyskania pełnej wiedzy i komfortu w odniesieniu do używania przez nas plików cookies prosimy o zapoznanie się z naszą Polityką prywatności.

✓ Rozumiem