© Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie
Silva Rerum   Silva Rerum   |   14.04.2011

„Artykuły prawa majdeburskiego” Bartłomieja Groickiego

Przez cały okres przedrozbiorowy prawo miejskie nie zostało skodyfikowane. Dlatego też wyjątkowe miejsce zajmuje sześć prac Bartłomieja Groickiego. Był to mieszczanin, podwójci krakowski, prawnik i pisarz w Sądzie Wyższym Prawa Niemieckiego w Krakowie. Jego najsławniejszym dziełem są „Artykuły prawa majdeburskiego, które zowią Speculum Saxonum” (1558).

W dziełach Groickiego znalazły odzwierciedlenie jego poglądy na konieczność reformy prawa miejskiego. W swych opracowaniach szeroko czerpał z opartego na prawie rzymskim, słynnym kodeksie karnym Karola V „Constitutio Criminalis Carolina”. Uważał jednak, że te niezwykle surowe unormowania nie przystają do polskich warunków i postulował ich złagodzenie i ograniczenie stosowania kar śmierci oraz tortur („Postępek sądów około karania na gardle”).

Prace Groickiego, charakteryzujące się recepcją rzymskich rozwiązań prawnych i wpisaniu ich w polskie realia prawne, jasno sformułowane i przejrzyste, a ponadto pisane po polsku, wobec braku kodyfikacji były wielokrotnie wydawane. Posługiwano się nimi powszechnie aż do końca XVIII stulecia. Ukształtowały prawo miejskie, praktykę sądów, a nawet wpłynęły na statuty litewskie.