Lwów jest dla Polaków miastem szczególnym. Wędrując jego uliczkami, nie sposób nie natknąć się na pamiątki dawnej, wielokulturowej Rzeczpospolitej oraz wspólnej, polsko-ukraińskiej przeszłości, których najwięcej można znaleźć w okolicach starego miasta. Wystawa Międzynarodowego Centrum Kultury i Instytutu POLONIKA „Katedra ormiańska we Lwowie i jej twórcy”, która była dostępna od 2 października do 25 listopada 2019 r. w Oranżerii Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie przeniosła zwiedzających do tego niezwykłego miasta, w którym wciąż można poczuć atmosferę minionych wieków.
Wystawa „Katedra ormiańska we Lwowie i jej twórcy” była niepowtarzalną okazją do zwiedzania jednego z najstarszych zabytkowych kościołów Lwowa. Zostały na niej zaprezentowane zarówno architektura katedry, jak i malowidła ścienne Jana Henryka Rosena zdobiące jej wnętrze. Są one jednym z ważniejszych dzieł polskiej sztuki sakralnej okresu międzywojennego, których – ze względu na ich charakter – nie można zaprezentować poza murami katedry. Warszawska wystawa mogła więc być dla wielu osób pierwszą okazją do zobaczenia tych niezwykłych malowideł oraz poznania ich historii.
Oprócz dzieł Rosena z katedry ormiańskiej, wystawa prezentowała również inne realizacje malarza zdobiące wnętrza kościołów na całym świecie, a także prace wykonane do katedry ormiańskiej przez innych artystów. Widzowie wystawy mogli zobaczyć m.in. projekty przebudowy katedry wykonane przez krakowskiego architekta Franciszka Mączyńskiego oraz projekty dekoracji ornamentalnych autorstwa Józefa Mehoffera. Dodatkowo wystawę wzbogacał opis kontekstu historycznego i kulturowego obecności Ormian we Lwowie i rozwoju wielokulturowego miasta, a także informacje z obszaru prac konserwatorskich prowadzonych w katedrze od 2006 r. To właśnie one stały się pretekstem do zorganizowania wystawy.
Prace konserwatorskie były prowadzone m.in. przez Stowarzyszenie Absolwentów Akademii Dziedzictwa – studiów podyplomowych realizowanych od 2001 r. przez Międzynarodowe Centrum Kultury i Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie. Prace finansowane przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Instytut POLONIKA prowadzili polscy i ukraińscy konserwatorzy pracujący pod kierunkiem prof. Joanny Czernichowskiej z Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Po zakończeniu tych prac MCK stworzyło wystawę pokazaną po raz pierwszy w Krakowie w 2015 r., a następnie w wielu miastach Polski i Armenii, a jej wersja, która była prezentowana w Warszawie, została uaktualniona i wzbogacona o nowe elementy.
Wystawa miała formę plansz i przestrzennych rekonstrukcji, towarzyszyły jej także materiały multimedialne. Jednym z kluczowych elementów były podcasty, w których dr Joanna Wolańska, historyk sztuki specjalizująca się w twórczości Jana Henryka Rosena, zdradzała fakty oraz ciekawostki dotyczące świątyni i jej twórców, a dyrektor Instytutu POLONIKA Dorota Janiszewska-Jakubiak opowiadała o wielkiej wartości, znaczeniu i potrzebie ochrony polskiego dziedzictwa kulturowego za granicą. W podcastach znajdowały się także informacje dotyczące ormiańskiej historii i kultury oraz związków Ormian ze Lwowem.
Uzupełnieniem wystawy był film „Przebudzone spojrzenia” ożywiający malowidła Jana Henryka Rosena. Sportretowane przez malarza postaci zdradzają w nim swoją tożsamość, dzięki czemu widzowie mieli możliwość odkrycia tajemnic skrywających się za ich przejmującymi spojrzeniami oraz poznania relacji artystycznych panujących we Lwowie na początku XX wieku.
Twórcy wystawy nie zapomnieli o najmłodszych – Instytut POLONIKA przygotował drugi odcinek bajki edukacyjnej „Polo i Nika”, w którym bohaterowie zabierają dzieci w podróż do katedry ormiańskiej. Dzieci miały tam okazję poznać pracującego właśnie nad swoim dziełem Jana Henryka Rosena oraz dowiedzieć się, na czym polega konserwacja dzieł sztuki. Dodatkowo w ramach ekspozycji były prowadzone zajęcia edukacyjne według specjalnie opracowanych scenariuszy.
Towarzyszące wystawie filmy („Przebudzone spojrzenia” oraz „Polo i Nika. Katedra ormiańska”) będzie można obejrzeć również na stronie internetowej Instytutu POLONIKA www.polonika.pl.
Wystawa „Katedra ormiańska we Lwowie i jej twórcy” była dostępna od 2 października do 25 listopada w Oranżerii w Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie. Wystawie towarzyszył album „Katedra ormiańska i jej twórcy” opracowany w językach polskim, angielskim, ukraińskim i ormiańskim.
Do wstępu na wystawę upoważniał bilet do parku Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie.
Wystawa była objęta honorowym patronatem Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Organizatorzy: Instytut POLONIKA, Międzynarodowe Centrum Kultury w Krakowie, Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie
Instytucja nadzorująca: Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego
Opieka merytoryczna i koncepcja wystawy: Michał Wiśniewski
Aranżacja wystawy: Barbara Kowalewska
Fotografie: Paweł Mazur
Grafika: Wojciech Kwiecień-Janikowski
Makieta katedry: Katarzyna Suszek, Jakub Suszek (Atelier La Scala)
Produkcja multimediów: OSORNO Krzysztof Czeczot
Patroni medialni: TVP Kultura, TVP Polonia, Radio Kolor, Polska Times. Metropolia Warszawska, Presto, Spotkania z Zabytkami, naszemiasto.pl, dzieje.pl
Narodowy Instytut Polskiego Dziedzictwa Kulturowego za Granicą POLONIKA został powołany przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego 18 grudnia 2017 r. jako wyspecjalizowana państwowa instytucja kultury, której celem jest zachowanie materialnych śladów kultury polskiej za granicą oraz kształtowanie świadomości Polaków na temat ich dziedzictwa kulturowego. Projekty Instytutu Polonika prowadzone są w ramach trzech programów strategicznych: OCHRONA, BADANIA i POPULARYZACJA polskiego dziedzictwa kulturowego za granicą.
Termin: codziennie w godzinach otwarcia parku i Królewskiego Ogrodu Światła
Miejsce: Oranżeria, park Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie
Bilety: wstęp na podstawie biletu do parku lub Królewskiego Ogrodu Światła
Kontakt dla mediów
Marta Szafranek
Specjalista ds. PR / Rzecznik Prasowy
mszafranek@polonika.pl
tel. +48 570 008 711
www.polonika.pl
Wystawie towarzyszył program edukacyjny dla grup.