© Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie
   |   28.12.2023

Konserwacja, restauracja i montaż „Alegorii Filozofii” w Bibliotece Króla

W latach 80. XVII wieku na sklepieniu Biblioteki Króla w pałacu w Wilanowie zrealizowany został przemyślany program artystyczny. Alegoria Filozofii wraz z drugim tondem z Alegorią Teologii oraz szesnastoma medalionami z portretami uczonych i filozofów stanowią unikalną dekorację jednego z najstarszych wnętrz pałacu. Oba tonda przypisywane są artyście, który odegrał niepoślednią rolę w zdobieniu apartamentów królewskich; był nim malarz dworu królewskiego Claude Callot.

Od 2021 roku cały wystrój sklepienia Biblioteki Króla poddawany był pracom konserwatorskim i restauratorskim, m.in. ze środków z dotacji MKiDN. Jako ostatnie, w grudniu 2023 roku, powróciły na swoje miejsce Alegoria Filozofii i dwa niewielkie medaliony z wizerunkami Kopernika i Ptolemeusza oraz Homera i Owidiusza. 

Konserwacja i restauracja Alegorii Filozofii, dużego tonda o ponad dwumetrowej średnicy rozpoczęła się we wrześniu 2022 roku i przebiegała wieloetapowo. Stan obrazu, po ponad sześćdziesięciu latach od poprzedniej konserwacji, był bardzo zły.  Podłoże uległo znacznej degradacji przez wielokrotne przeciekanie wody i zakwaszenie płótna stosowaną dawniej do jego konsolidacji masą z kalafonią i woskiem. Powstały w nim znaczne ubytki i wykruszenia, które trzeba było uzupełnić przed ponownym naklejeniem obrazu na nowe płótno.  Ustabilizowanie podłoża pozwoliło na przeprowadzenie napraw w obrębie zaprawy i warstw malarskich, również  uszkodzonych na znacznych obszarach. Po usunięciu pociemniałego werniksu, przemalowań i zmienionych retuszy oraz wykonaniu rekonstrukcji barwnych  udało się przywrócić kompozycji malarskiej jej artystyczną wartość.

Historyczne krosno obrazu jest unikatem w zbiorach muzeum, pochodzi z XVII wieku i aby je zachować, trzeba było zastosować specjalną konstrukcję wzmacniającą.

Wyniki prac badawczych prowadzonych równolegle z zabiegami konserwatorskimi pozwolą na dalsze analizy cech warsztatu Claude’a Callota, w porównaniu z innymi dziełami Biblioteki Króla.

Prace konserwatorskie i restauratorskie prowadzone były przez Krystynę Teresę Borkowską z udziałem Joanny Rączkowskiej-Urbaniak i Agnieszki Kalbarczyk.

Nadzór konserwatorski ze strony Muzeum i koordynacja prac badawczych: dr Elżbieta Modzelewska.