© Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie
Silva Rerum   Silva Rerum   |   03.12.2013

Max Rumpolt i staropolskie smaki

Jedne z pierwszych wzmianek dotyczących kulinarnych upodobań Polaków zostały opisane przez Maxa Rumpolta, autora dworskiej książki kucharskiej Ein new Kochbuch, wydanej we Frankfurcie nad Menem w 1581 r. Rumpolt był postacią nieprzeciętną. Choć był z pochodzenia Węgrem, udało mu się zostać kuchmistrzem na dworze księcia Moguncji. Posiadał bogate doświadczenie w pracy w charakterze kuchmistrza, zebrane na wielu europejskich dworach: we Włoszech, Niderlandach, Rosji, Prusach, Polsce, Czechach, Austrii, Niemczech i na Węgrzech.

W niezwykle obszernym wstępie do swojej książki kucharskiej Rumpolt pisał nie tylko o obowiązkach kuchmistrza i o sztuce kulinarnej, ale dzielił się z czytelnikiem także przemyśleniami dotyczącymi znaczenia pisma i druku. Pismo odgrywało dla niego ważną rolę, co więcej, uważał że na najbardziej utalentowanych osobach spoczywa obowiązek przekazywania swojej wiedzy innym. Zdaniem kuchmistrza nadrzędną rolą pisma było przekazywanie następnym pokoleniom reguł, nakazów, zakazów, dobrych obyczajów i cnót w życiu społecznym, a także przedstawianie młodym ludziom wzorów do naśladowania, dzięki którym będą mogli łatwiej stawiać pierwsze kroki w wybranych przez siebie zawodach. W jego przypadku dotyczyło to wiedzy kulinarnej. Wśród przepisów, które Rumpolt umieścił w swojej książce kucharskiej, znalazło się kilka, które dotyczyły kulinarnych upodobań Polaków.

Pieczoną wołowinę z cebulą smażoną w maśle nosiło się podobno na stół królowi w Polsce. Pieczeń wołowa marynowana w occie i czosnku była uznawana za dobre jedzenie dla gości z Polski i Węgier. Rumpolt podał też przepis na węgierską pieczeń, którą należało przygotować z czosnkiem i która smakowała zarówno Węgrom, jak i Polakom. Inną potrawą, którą zdaniem kuchmistrza chętnie jedzą wszyscy Polacy, były baranie ozory z cebulą, pieprzem i szafranem. Z kolei udziec barani z cebulą, był smakołykiem docenianym nie tylko przez Polaków, ale też przez Turków.

W składzie receptur, które zdaniem Rumpolta mogły szczególnie smakować Polakom, za każdym razem występowała cebula lub czosnek. Są one kojarzone także w późniejszych książkach kucharskich i literaturze podróżniczej jako typowy element kuchni staropolskiej.