© Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie
Silva Rerum   Silva Rerum   |   18.05.2009

Mesgnien-Meniński Franciszek (1620-1698)

Mesgnien-Meniński Franciszek (1620-1698), poliglota, tłumacz języków wschodnich, autor słowników. Pochodził z Lotaryngii, kształcił się w Rzymie; prawdopodobnie w latach 40. XVII w. przybył do Rzeczypospolitej, gdzie w 1649 r. wydał łacińskie gramatyki języka włoskiego, francuskiego i łacińskiego. W 1653 r. wyjechał jako tłumacz w poselstwie Mikołaja Bieganowskiego do Stambułu, a następnie pozostał w Turcji jako rezydent polski, ucząc się jednocześnie języka tureckiego pod kierunkiem Wojciecha Bobowskiego (Ali beja).

Po powrocie do Warszawy w 1656 r. został tłumaczem królewskim, jednak już w następnym roku ponownie znalazł się w Stambule, gdzie spędził (zapewne jako agent Rzeczypospolitej przy Porcie) dwa lata. Po krótkim pobycie w Polsce w 1659 r. po raz trzeci wyjechał do Turcji, sprawując samodzielną misją dyplomatyczną do padyszacha Mehmeda IV i wielkiego wezyra Köprülü Mehmeda, którym złożył podziękowania za pomoc w wojnie ze Szwedami i Siedmiogrodzianami, starając się jednocześnie wybadać dalsze plany Porty wobec sąsiednich krajów; obserwował również postępowanie poselstwa kozackiego Jana Wyhowskiego, bawiącego w tym samym czasie w Stambule.

Po powrocie w 1660 r. usiłował zorganizować w Warszawie szkołę tłumaczy i dyplomatów, jednak projekt ten (zapewne ze względów finansowych) nie doczekał się realizacji; prawdopodobnie z tego samego powodu w 1661 lub 1662 r. przeniósł się do Wiednia, gdzie został tłumaczem języków orientalnych w kancelarii cesarskiej. Uczestniczył w cesarskich poselstwach do Turcji, prowadził rozmowy z przedstawicielami Porty w Wiedniu, spotykał się z paszami tureckimi w Budzie; w 1669 r. odbył pielgrzymkę do Jerozolimy. Jednocześnie prowadził działalność naukową, wydając we własnej drukarni słowniki języka tureckiego, arabskiego i perskiego oraz gramatykę turecką. Zmarł w Wiedniu 8 IX 1698 r.