© Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie
Silva Rerum   Silva Rerum

Michał Józef Massalski (1700-1768) – stronnik Familii

Michał Józef był potomkiem starego rodu Massalskich, kniaziowskiej rodziny, która z czasem utraciła znaczenie. Kształcił się w Akademii Wileńskiej i w wieku siedemnastu lat rozpoczął karierę jako deputat do Trybunału Lubelskiego. Potem wielokrotnie był posłem na sejm, gdzie dał się poznać jako zwolennik zwiększenia kontroli skarbu i zbierania podatków, by w ten sposób zwiększyć fundusze na wojsko. W 1726 r. otrzymał pierwszy ważniejszy urząd - pisarza polnego litewskiego. Związawszy się z Czartoryskimi trzymał się przy królu, ale podczas elekcji, tak jak większość społeczeństwa szlacheckiego, poparł kandydaturę Stanisława Leszczyńskiego i walczył w jego obronie w szeregach konfederatów dzikowskich. Jego oddziały zostały wyparte z Litwy, a on sam musiał szukać schronienia na Warmii. Pogodziwszy się z się z Augustem III, otrzymał województwo mścisławskie, a w 1744 r. hetmaństwo polne litewskie. Dalej był związany z Familią, zwalczającą w tym czasie stronnictwo Michała Radziwiłła. Nie raz jednak, powodowany korzyściami osobistymi i zwykłą chwiejnością zmieniał doraźne sojusze, ale na koniec i tak wracał do związku z Czartoryskimi, z którymi współdziałał podczas bezkrólewia. Porozumiawszy się z Rosją nie przeciwdziałał wkroczeniu wojsk rosyjskich do Rzeczpospolitej i zawiązał na Litwie konfederację generalną. Podczas elekcji poparł kandydaturę Stanisława Poniatowskiego. Później jednak zerwał z dworem i Czartoryskimi; powodem zerwania było ograniczenie władzy hetmanów poprzez ustanowienie komisji wojskowych. Przeciwdziałał jak mógł królowi i szukał protekcji Katarzyny II. Massalski nie był wodzem i nie miał do tego żadnych predyspozycji. Jak wielu innych w tym czasie dostał urząd w formie zapłaty za poparcie udzielone odpowiedniemu stronnictwu politycznemu w okresie współdziałania Augusta III z Familią.