© Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie
Silva Rerum   Silva Rerum

Pac Piotr Michał h. Gozdawa

Pac Piotr Michał h. Gozdawa (zm. 1696), starosta żmudzki. Jego ojciec dostał się w r. 1661 do niewoli rosyjskiej i zmarł nie odzyskawszy wolności w roku 1662. Pacem i jego rodzeństwem opiekowali się w tym czasie krewni, m.in. kanclerz litewski Krzysztof Zygmunt Pac i brat ojca Michał Kazimierz Pac.

Pac rozpoczął służbę wojskową w jego chorągwi i uczestniczył w kampanii chocimskiej 1673 i bitwie pod Żurawnem 1676. Decydujący wpływ na jego postawę polityczną miał stryj Michał Kazimierz, zajadły przeciwnik Jana III. Śmierć stryja w r. 1682 i kuzyna Krzysztofa Zygmunta (1684) położyła kres potędze Paców, na pierwsze miejsce na Litwie wysunęli się wówczas Sapiehowie. Być może Jan III chciał związać Paca ze swoim stronnictwem i dlatego nadał mu w r. 1684 starostwo żmudzkie, jednak nowy starosta trzymał stronę Sapiehów w ich konfliktach z królem. W r. 1693 na sejmiku żmudzkim doprowadził do pobicia przeciwników Sapiehów przez przychylną Sapiehom szlachtę.

Do ponownego starcia doszło na sejmiku w r. 1696, Pac popierany przez Sapiehów rywalizował wówczas o funkcję marszałka sejmiku z biskupem żmudzkim Janem Hieronimem Kryspinem Kirszenszteinem. W utarczce pobito służących biskupa, a sam Kryspin Kirszensztein omal nie stracił życia. Sprawcy zajścia zostali obłożeni klątwą przez biskupa. Starosta żmudzki zmarł wkrótce po tym incydencie, a biskup zakazał pochować jego zwłoki. Brat starosty żmudzkiego długo starał się o jego pochówek, odwołał się nawet do papieża. Ostatecznie pochowano Paca w kościele Kamedułów w Pożajściu, ufundowanym przez kanclerza Zygmunta.