© Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie
Silva Rerum   Silva Rerum

Sieniawski Adam Mikołaj

 

Sieniawski Adam Mikołaj (1666-1726) hetman wielki korony, kasztelan krakowski. Po dwuletniej podróży zagranicznej rozpoczął służbę w wojsku koronnym. W r. 1687 ożenił się z Elżbietą z Lubomirskich, często bywał na dworze królewskim w Warszawie i u Sobieskich w Żółkwi. Po śmierci Jana III bez przekonania poparł ks. Franciszka Contiego, wkrótce, nie bez wpływu żony uznał Augusta II (marzec 1698). Jego rola na arenie politycznej wzrosła, gdy po wkroczeniu Szwedów do Rzeczpospolitej król oddał mu w r. 1702 buławę polną koronną. W r. 1703 stłumił powstanie kozackie Semena Palija. W r. 1706 został hetmanem wielkim koronnym, dowodził atakiem jazdy na oddziały zwolenników Stanisława Leszczyńskiego w zwycięskiej bitwie pod Kaliszem. Po abdykacji Augusta II stał się jednym z najważniejszych uczestników rozgrywek politycznych, czołową osobistością w konfederacji sandomierskiej, o pozyskanie współpracy hetmana zabiegali dyplomaci francuscy i rosyjscy. W r. 1707 prowadził nawet rozmowy z carem Piotrem I w sprawie swojej ewentualnej kandydatury do korony, ale Elżbieta Sieniawska była zdecydowanie przeciwna takim projektom. Po powrocie Augusta II na tron w r. 1709 starał się nie dopuścić do planowanego przez dwór ograniczenia władzy hetmańskiej. Aby pozyskać szlachtę wypowiadał się przeciw ponoszeniu przez nią obciążeń na rzecz stacjonujących w Polsce wojsk saskich. Nie działał jednak wystarczająco zdecydowanie i tracił wpływy wśród szlachty. Po zawiązaniu konfederacji tarnogrodzkiej (1715) został na kilka miesięcy aresztowany przez konfederatów. Musiał zgodzić się na tzw. „opisanie buław”, czyli ograniczenie prerogatyw hetmanów w traktacie warszawskim przyjętym przez Sejm Niemy (1717), lecz do końca życia starał się o przywrócenie dawnych uprawnień. Jego majętności rusko-ukraińskie obejmowały 35 miast i 235 wsi. Główną rezydencją Sieniawskiego były Brzeżany, tam też został pochowany.