© Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie
Silva Rerum   Silva Rerum

Sobieska Teofila herbu Sas

 Sobieska Teofila herbu Sas (1607-1661), córka wojewody ruskiego Jana Daniłowicza i Zofii z Żółkiewskich, wnuczka hetmana Stanisława Żółkiewskiego. W 1623 r. wspólnie z matką i babką organizowała obronę Żółkwi przed najazdem tatarskim. 16 V 1627 wyszła za wdowca, podczaszego koronnego Jakuba Sobieskiego.

Po podziale rodzinnego majątku otrzymała w 1637 r. posiadłości Żółkiewskich i część dóbr Daniłowiczów, m.in. Żółkiew, Borysów, Jaryszów Nowy, Jeziernę, Kulików, Sasów oraz liczne wsi w województwie ruskim i na Ukrainie. Zamieszkała w Żółkwi, zajmując się wychowaniem dzieci i pomagając mężowi w zarządzaniu majątkiem. Po tragicznej śmierci ukochanego, starszego syna Marka Sobieskiego ufundowała w Żółkwi kościół i klasztor dominikanów, w którym umieszczono nagrobek poległego. W latach 1653-1658 odbyła pielgrzymkę do Włoch, odwiedzając sanktuaria na północy półwyspu; prawdopodobnie przebywała również w Neapolu.

Zmarła 27 XI 1661 r.; została pochowana w kościele dominikanów w Żółkwi. W 1946 r. jej szczątki wywieziono do Polski; początkowo znalazły się w klasztorze dominikanów w Lublinie, od 1983 r. spoczywają w kościele św. Trójcy w Krakowie. W małżeństwie z Jakubem miała synów: Marka (1628-1652), Jana (1629-1696), Stanisława (1638) i Stanisława Michała (1641) oraz córki: Zofię (1630), Katarzynę (1634-1694), żonę Dominika Zasławskiego-Ostrogskiego, a następnie Michała Radziwiłła, i Annę (1636-1655).