Przywilej mielnicki i nihil novi
DE EN PL
Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie

Pasaż Wiedzy

Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie

Przywilej mielnicki i nihil novi Wojciech Kalwat
44_sejm polski za zygmunta iii.jpg

Jan Olbracht silnie dzierżył stery rządu. Było to nie w smak magnaterii. Najważniejsi dostojnicy królestwa po śmierci króla, w 1501 roku przedstawili jego następcy, Aleksandrowi, tzw. artykuły mielnickie (do niedawna uważane za przywilej mielnicki dla senatu). W dokumencie tym wzmacniano pozycję senatu, czyniąc z senatorów strażników prawa, a nawet króla. Te zabezpieczenia przeciwko monarszej tyranii, nie zostały zaprzysiężone przez Aleksandra podczas koronacji. Zostały opatrzone jedynie pieczęcią litewską, co sugeruje, że były jedynie osobistymi zobowiązaniami monarchy.

Artykuły mielnickie osłabiały także rolę izby poselskiej, co wywołało niezadowolenie szlachty. Znalazło ono wyraz w uchwałach sejmu radomskiego w 1505 roku. Zajęto się wówczas sprawami zapewnienia bezpieczeństwa publicznego oraz uporządkowania prawa (skutkowało to powstaniem Kodeksu Łaskiego). Najważniejszym dokonaniem sejmu było uchwalenie konstytucji nihil novi (nic nowego). Uchwała ta obalała postanowienia mielnickie i ustanawiała zasadę, że decyzje w państwie nie mogą być podejmowane bez zgody izby poselskiej i senatu. Tym samym szlachta uzyskała wpływ na stanowienie prawa i kierowanie polityką państwa. Wielu historyków uważa, że właśnie rok 1505 jest datą wyznaczającą koniec monarchii oligarchicznej, a rozpoczynającą okres monarchii parlamentarnej lub wedle innych historyków prawa elekcyjno-parlamentarnej.

Informujemy, iż w celu optymalizacji treści dostępnych na naszej stronie internetowej oraz dostosowania ich do Państwa indywidualnych potrzeb korzystamy z informacji zapisanych za pomocą plików cookies na urządzeniach końcowych Użytkowników. Pliki cookies mogą Państwo kontrolować za pomocą ustawień swojej przeglądarki internetowej. Dalsze korzystanie z naszej strony internetowej, bez zmiany ustawień przeglądarki internetowej oznacza, iż akceptują Państwo stosowanie plików cookies. Potwierdzam, że aktualne ustawienia mojej przeglądarki są zgodne z moimi preferencjami w zakresie stosowania plików cookies. Celem uzyskania pełnej wiedzy i komfortu w odniesieniu do używania przez nas plików cookies prosimy o zapoznanie się z naszą Polityką prywatności.

✓ Rozumiem