Księga emblematyczna Andrei Alciata miała niezwykłe powodzenie, udokumentowane z jednej strony licznymi wznowieniami (od 1531 r. do końca XVII w. naliczono 171 wydań), a z drugiej naśladownictwami. Między rokiem 1531 a 1700 ukazało się ponad trzy tysiące książek z emblematami autorstwa około siedmiuset pisarzy. Niewiele gatunków literackich osiągnęło w dawnych wiekach tak kolosalny zasięg. Powodów tej popularności było kilka.
Atrakcyjna była z pewnością interdyscyplinarność gatunku, łączącego elementy wiedzy (moralistyka, filozofia), sztuk plastycznych oraz poezji. Samą emblematykę traktowano zresztą jako rodzaj wiedzy, służącej przede wszystkim zbudowaniu, pouczeniu, szeroko rozumianemu docere, ale także mogły stanowić kompendium wiadomości z jakiejś dziedziny. Z drugiej strony sztuka emblematyczna stanowiła doskonałą rozrywkę umysłową. Na podstawie inskrypcji i alegorycznego rysunku można było dociekać sensu przedstawienia plastycznego, a później dopiero sprawdzić trafność własnej interpretacji. W XVII w. wiązano czasem sztukę konstruowania emblematu z techniką tworzenia konceptu (łączenie elementów sprzecznych, odległych, na pozór nieprzystawalnych, przy założeniu, że uda się znaleźć wspólny mianownik składników kompozycji, wskazać sens, w którym połączenie będzie mogło funkcjonować wbrew powszechnemu przekonaniu), co również wpłynęło na witalność formy.
O ile Alciato koncentrował się w swych utworach na problematyce etycznej, ujmował w nowy sposób nauki wskazujące, jak żyć cnotliwie, o jakich prawdach należy pamiętać, by ten cel osiągnąć – o tyle późniejsi autorzy poszerzają zakres tematyczny emblematu. Znamy kompozycje o charakterze religijnym, refleksyjnym, miłosnym, historycznym, okolicznościowym, mitologicznym, apoftegmatycznym, bohaterskim, biograficznym, odnoszące się do świata natury czy też wytworów ludzkich. Niektóre typy emblematu honorowano w poetykach jako odmiany gatunkowe. Ponadto od końca XVI w. emblematyka przenikała do innych dziedzin życia, wkraczając także w inne rejony sztuki, zwłaszcza użytkowej i teatralnej. W barokowym teatrze komponenty emblematyczne były wykorzystywane w dekoracjach i budowie sceny oraz jako elementy ruchome, biorące udział w przebiegu akcji. Wpływały również na konstrukcję dramatów (akty – odpowiedniki rycin, partie chóru – subskrypcje objaśniające sens aktów). Schematy typowe dla emblematyki były wykorzystywane w malarstwie i zdobnictwie (malowidła ścienne, medalierstwo, gobeliniarstwo), składały się na program treściowy tzw. architektury okazjonalnej, wznoszonej z nietrwałych materiałów podczas uroczystości publicznych. Sztuka emblematyczna oddziaływała na sposób eksplikacji tarcz herbowych w listach dedykacyjnych i literaturze okolicznościowej (panegirykach, mowach weselnych, kazaniach pogrzebowych), przyczyniając się do rozwoju stemmatów (tj. kompozycji słowno-plastycznych opartych na herbie), a także ikonologii i poezji wizualnej. Chętnie wykorzystywano księgi emblematyczne w środowiskach akademickich w jako tzw. imionniki (liber amicorum). Są to zastosowania bodajże najczęstsze, ale z pewnością dzisiejsza wiedza na ten temat daleka jest od pełnego obrazu. Interesujące byłoby na przykład szczegółowe zbadanie wpływu emblematyki na siedemnastowieczną sztukę medytacji, w której niebagatelną rolę odgrywał czynnik wizualny.
W okresie baroku ars emblematica przyczyniła się również do przemian gatunkowych twórczości pochwalno-okolicznościowej, inspirowała lirykę (na przykład Mikołaja Sępa Szarzyńskiego czy Daniela Naborowskiego), wzbogaciła także język poetycki, stając się niejako symbolicznym i obrazowym kodem epoki.
Oczywiście, znaki symboliczne, którymi posłużył się Alciato, komponując swe alegoryczne emblematy, były zakorzenione w kulturze europejskiej: w literaturze antycznej i biblijnej oraz w ikonografii, zarówno starożytnej, jak i chrześcijańskiej. Autor sięgał do poezji, mitografii, bajek zwierzęcych, przysłów, anegdot, dawnych dzieł przyrodniczych oraz średniowiecznych bestiariuszy, a także do wyobrażeń spotykanych na starożytnych medalach i monetach. Ikoniczno-symboliczne komponenty utworu musiały ewokować konkretne i rozpoznawalne przez ludzi wykształconych sensy. Oliwka jako atrybut bogini mądrości oznacza człowieka mądrego, hybrydalne potwory znane z mitu to przeciwności losu i nieszczęścia spadające na człowieka, zwierzęta znane z bajek to synonimy cech ludzkich itd. Inne znaki symboliczne wymagały z kolei znajomości kontekstu historycznego, a więc i niemałej erudycji. Ze znanych symboli konstruował autor przedstawienia alegoryczne, które interpretował epigramat.
Przedsięwzięcie autora Książeczki emblematów jako swego rodzaju propozycja uniwersalnego kodu (clavis universalis), pozwalającego opisywać ludzkie sprawy w sposób alegoryczny, lecz rozpoznawalny i obowiązujący, powiodło się nad wyraz. Rozwojowi gatunku towarzyszyła tendencja do ogarniania emblematycznym opisem coraz to szerszego spektrum spraw człowieczych. W samej metodzie takiej deskrypcji tkwiła prowokacja do reinterpretacji komponentów alegorii, do łączenia ich w nowe związki i kojarzenia z nową tematyką. Była to strawa, którą dawni moraliści i poeci, ci wielkiego i ci mniejszego formatu, chętnie karmili swe umysły, długo inspirując malarzy, architektów czy panegirystów aż po kres emblematyki w XVIII stuleciu, kiedy to wyobraźnia alegoryczna zaczęła razić umysły hołdujące racjonalizmowi i dyscyplinie klasycznej.
