Diariusze sejmowe z XVIII wieku
DE EN PL
Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie

Pasaż Wiedzy

Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie

Diariusze sejmowe z XVIII wieku Jacek Nowicki źródło: "Mówią wieki", nr 10, 1998
44_sejm polski za augusta ii.jpg

Sejm był najważniejszym wydarzeniem politycznym w dawnej Polsce. To tu, obok sejmików ziemskich i dworu królewskiego, podejmowano kluczowe decyzje dla kraju. Sala sejmowa była areną, na której dochodziło do konfrontacji pomiędzy stronnictwami prezentującym różne wizje funkcjonowania państwa. Wielokrotnie obrady miały charakter niezwykle dramatyczny. Krzyki, awantury, zamieszanie, czy nader aktywny udział publiczności, wcale nie należały do wyjątków. Było to również miejsce, w którym można było zabłysnąć swym talentem oratorskim – tak cenionym przez polską szlachtę.

Sejmowe batalie przyciągały uwagę szlacheckiej społeczności, toteż chętnie o nich słuchano na sejmikach lub czytano relacje. Ze względu na wyjątkową rolę sejmu, z biegiem czasu wykształciła się praktyka spisywania przebiegu obrad. Co ciekawe, przez pierwsze półtora wieku polskiej praktyki parlamentarnej, nie sporządzano oficjalnych diariuszy sejmowych. Wiele jednak o sejmowych obradach można się dowiedzieć z relacji prywatnych, sporządzanych z inicjatywy magnatów i miast pruskich. Oficjalne diariusze sejmowe, nie bez oporu posłów, zaczęto spisywać dopiero od czasów Jana Kazimierza. Mimo to, obok oficjalnego diariusza, sporządzonego przez specjalnego sekretarza, powstawały nadal relacje prywatne, obfitujące w informacje, których z różnych względów nie zamieszczano w diariuszach oficjalnych.

Stenogramy z obrad sporządzane były na potrzeby króla i kanclerza. Za panowania Stanisława Augusta, były powszechnie dostępne. Król kazał ogłaszać drukiem wszystkie diariusze sejmowe. Niestety te oficjalne sprawozdania z obrad narażone były na skróty i cenzurę. Na szczęście zachowało się sporo diariuszy o charakterze relacyjno-gazetkowym i publicystycznym. Ich autorzy dostarczają dokładniejszych informacji o przebiegu i atmosferze obrad, a także o różnorakich wydarzeniach towarzyskich czy plotkarskich. Celowali w tym zwłaszcza obserwatorzy wysyłani na sejm przez Gdańsk i Elbląg. Co prawda, skupiali się oni głównie na sprawach gospodarczych i dotyczących protestantów, ale informacje zawarte w ich relacjach, stanowią bezcenny materiał dla poznania mentalności obradujących i odtworzenia prac poszczególnych sejmów.

Informujemy, iż w celu optymalizacji treści dostępnych na naszej stronie internetowej oraz dostosowania ich do Państwa indywidualnych potrzeb korzystamy z informacji zapisanych za pomocą plików cookies na urządzeniach końcowych Użytkowników. Pliki cookies mogą Państwo kontrolować za pomocą ustawień swojej przeglądarki internetowej. Dalsze korzystanie z naszej strony internetowej, bez zmiany ustawień przeglądarki internetowej oznacza, iż akceptują Państwo stosowanie plików cookies. Potwierdzam, że aktualne ustawienia mojej przeglądarki są zgodne z moimi preferencjami w zakresie stosowania plików cookies. Celem uzyskania pełnej wiedzy i komfortu w odniesieniu do używania przez nas plików cookies prosimy o zapoznanie się z naszą Polityką prywatności.

✓ Rozumiem