11 listopada 1673 r. pod Chocimiem wojska koronne i litewskie dowodzone przez Jana Sobieskiego odniosły wspaniałe zwycięstwo nad 30-tysięczym korpusem tureckim dowodzonym przez Husseina Paszę. Wiktoria nie została jednak należycie wykorzystana z uwagi na postawę Litwinów. Dzień wcześniej we Lwowie ostatnie tchnienie wydał król Michał Korybut, a Rzeczpospolita stanęła przed koniecznością wyboru nowego władcy. W grudniu odbyły się sejmiki, które wybrały posłów na sejm konwokacyjny. Zgromadzenie rozpoczęło się 15 stycznia 1674 r. Stany Rzeczypospolitej 22 lutego wysłały oficjalną gramotę do cara Aleksego Michajłowicza. W jej tekście podkreślono, że uczyniono zadość traktatowi andruszowskiemu i innym zobowiązaniom, w których postanowiono: aby w tych przymiernych leciech według skłonności wielkich hospodarów naszych, i między onemi wielkiemi hospodarami braterskiej miłości, i obydwy narodów do wiecznego pokoju zjazdy poselskie, starając się o wieczny pokój, po trzykroć odprawowały się i na nie posłowie i komisarze z zupełną mocą z obu stron zsyłani byli.
Ponieważ obrady pierwszej komisji z 1669 r. zakończyły się bez skutku, zgodnie z postanowieniem traktatu osierocone stany Rzeczypospolitej wysyłały komisarzy na drugi zjazd zaplanowany na rok bieżący. W gronie komisarzy znaleźli się z senatu: Marcjan Ogiński, wojewoda trocki, Jan Antoni Chrapowicki, wojewoda witebski, Jan Gniński, wojewoda chełmiński, Damian Kretkowski, kasztelan chełmiński, Aleksander Hilary Połubiński, marszałek wielki litewski; natomiast z koła rycerskiego: Cyprian Paweł Brzostowski, referendarz litewski, Konstanty Tomicki, cześnik sieradzki, Stanisław Kowalewski, łowczy kijowski.
Komisarzy wysyłano: dając im moc zupełną do traktowania z Waszemi wielkiego hospodara Waszego Carskiego Wieliczestwa wielkiemi posłami i komisarzami o wieczny i na potomne czasy nieporuszony pokój i o inszych dziełach wielkich do ugruntowania przyjaźni obydwu tych państw chrześcijańskich należących, także do uspokojenia i ułacnienia wszystkich kontrowersji z obu stron zachodzących. […] A cokolwiek ci pomienieni nasi wielcy posłowie i komisarze z wielkiemi Was Wielkiego Hosudara Waszego Carskiego Wieliczestwa posłami na tej komisji umówią i postanowiwszy pismem i przysięgą zatwierdzą. To wszystko My Najjaśniejszej Rzeczypospolitej Naszej Stany Obojga Narodu Korony Polskiej i WXL świeckie i duchowne, także i my posłowie z województw ziem i powiatów zebrani powagą naszą sejmową stwierdzamy i takowe dzieło za dobre mocne i nieporuszone mieć będziemy. A na ostatek upewniamy, że toż wszystko od Króla Jegomości Pana Naszego Miłościwego, Daj Boże, szczęśliwie obranego, i koronowanego potwierdzono i aprobowano będzie. I na to my rady koronne i WXLitt duchowne i świeckie także i posłowie ziemscy dajemy tę moc zupełną pomienionym ichmością pp. posłom i komisarzom naszym z podpisem rąk i przyciśnieniem pieczęci naszych. A imieniem posłów ziemskich i stanu rycerskiego z podpisem ręki i pod pieczęcią wielmożnego Jegomości Pana marszałka koła poselskiego.
Źródło:
Gramota Stanów Rzeczypospolitej do Aleksego Michajłowicza, Warszawa, 22 lutego 1674. Papier, pieczęci przez papier i podpisy senatorów, m.in. arcybiskupów i biskupów Kazimierza Czartoryskiego, Andrzeja Trzebnickiego, Jana Gębickiego, Andrzeja Olszowskiego oraz senatorów świeckich Jana Tarły, Franciszka Bielińskiego, Michała Kazimierza Paca, Krzysztofa Paca i Stanisława Jana Jabłonowskiego. RGADA, F. 79, op. 1, d. 169.
Literatura:
Andrzej Adam Majewski, Aleksander Hilary Połubiński (1626–1679), marszałek wielki litewski, Warszawa 2017, s. 415–416.
Dofinansowano ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego
