Moda i polityka: początki sejmu polskiego
DE EN PL
Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie

Pasaż Wiedzy

Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie

Moda i polityka: początki sejmu polskiego Jarosław Dumanowski
44_sejm polski za augusta ii.jpg
44_sejm polski za zygmunta iii.jpg

Znany drzeworyt zamieszczony w 1506 roku w Statucie Łaskiego przedstawia króla Aleksandra Jagiellończyka wśród posłów i senatorów. Otaczający władcę dygnitarze ubrani są w długie, powłóczyste i kolorowe szaty. Starannie ufryzowane długie włosy senatorów wskazują, iż mamy do czynienia z wyrafinowaną elegancją elity. Pod ich obszytymi cennymi futrami wierzchnimi okryciami widać tzw. sajany: skrojone według włoskiej mody renesansowej kaftany z prostym, kwadratowym wycięciem z przodu.

Z dala od elegantów-senatorów tłoczy się grupka posłów. Ich wąsate i brodate oblicza sprawiają, iż już na pierwszy rzut oka postaci te bardzo się różnią od sylwetek senatorów o gładko wygolonych twarzach. Jeszcze bardziej wyróżniają posłów obszyte futrem, wysokie i z daleka widoczne kołpaki: senatorowie i otaczający króla dostojnicy gustowali w starannie ułożonych i podobnych do turbanów czepcach. Wyraźnie widać, że senatorów i posłów przedstawiono w diametralnie odrębny sposób.

Najwięcej miejsca zajmują tu starannie przedstawione postaci senatorów: biskupów i wojewodów oraz zapewne niektórych kasztelanów. Co ciekawe, ubiór i wygląd dokładnie przedstawionych senatorów i z grubsza tylko zarysowanej grupki posłów lapidarnie ilustrują polityczne znaczenie obu grup na początku XVI wieku. Choć w 1505 roku uchwalono słynną konstytucję Nihil novi, to rzeczywista rola posłów była w sejmie ciągle bardzo skromna. W sejmie długo jeszcze dominowali (tak liczbowo, jak i pod względem politycznego znaczenia) mianowani przez króla senatorowie. Szlacheccy posłowie byli w ówczesnej wielkiej polityce ludźmi nowymi - trójstanowy sejm walny składający się z króla, senatu i posłów ziemskich powstał dopiero w 1493 roku! Reprezentanci szlacheckiego ludu czuli się jeszcze niepewnie na ówczesnych salonach władzy. Zapewne ci swojsko ubrani, wąsaci i brodaci prowincjusze musieli czuć się co najmniej onieśmieleni widokiem niedostępnych i eleganckich senatorów, gorliwych zwolenników renesansowej mody włoskiej. Symbolizowała ona związki możnych z ówczesnym wielkim światem, wskazywała na ich bogactwo, wykształcenie oraz znajomość renesansowej kultury i związanego z nią stylu życia.

Różnice w wyglądzie, ubiorze i w ogóle w sposobie przedstawiania senatorów i posłów na początku XVI wieku odbijają głębię ówczesnych podziałów politycznych, społecznych i majątkowych. Drzeworyt z 1506 roku pokazuje nam przede wszystkim głęboką, trudną do przebycia barierę między pewnymi siebie, wykształconymi w Europie i bywałymi na królewskim dworze dygnitarzami a skromną bracią szlachecką. Tłoczący się w kącie sali i skromnie ubrani posłowie mieli jednak już wkrótce odnieść wielkie polityczne sukcesy, które również znalazły odbicie w sejmowej modzie.

Informujemy, iż w celu optymalizacji treści dostępnych na naszej stronie internetowej oraz dostosowania ich do Państwa indywidualnych potrzeb korzystamy z informacji zapisanych za pomocą plików cookies na urządzeniach końcowych Użytkowników. Pliki cookies mogą Państwo kontrolować za pomocą ustawień swojej przeglądarki internetowej. Dalsze korzystanie z naszej strony internetowej, bez zmiany ustawień przeglądarki internetowej oznacza, iż akceptują Państwo stosowanie plików cookies. Potwierdzam, że aktualne ustawienia mojej przeglądarki są zgodne z moimi preferencjami w zakresie stosowania plików cookies. Celem uzyskania pełnej wiedzy i komfortu w odniesieniu do używania przez nas plików cookies prosimy o zapoznanie się z naszą Polityką prywatności.

✓ Rozumiem