Odzież w ciągu wieków stale ulegała panującym trendom. W Polsce tempo ich rozpowszechnienia było jednak różne. W okresie od XVI do XVIII w. ubiór zmieniał się w zakresie formy, kroju, detali. W XVII stuleciu ostatecznie ustalił się narodowy strój polski – męski, złożony z żupana i kontusza, noszony przez szlachtę i mieszczan, choć w formie kontusza nieco różnej od znanej z XVIII w. W męskim stroju zanikały, popularne wcześniej, ferezje, delie, giermaki, kopieniaki, oraz ubiory węgierskie. W modzie kobiecej od połowy XVII w. zaczynały dominować wzory francuskie, wypierając noszone dotychczas ciężkie i nietwarzowe ubiory.
Na garderobę składały się liczne i rozmaite elementy. Ich wielość, jakość i gatunek zależały od zamożności właściciela. Znaczące było też przeznaczenie ubiorów – odświętne czy na co dzień, wierzchnie czy spodnie. Ich zakup stanowił niemały wydatek. W przypadku zamożnej i średnio zamożnej szlachty, zamieszkującej w XVII w. teren województwa krakowskiego, większość odzieży uszyta była z drogich i trwałych tkanin – atłasu, aksamitu, adamaszku, lepszych gatunków sukna. Była noszona długo, nawet przez trzy pokolenia, dziedziczona drogą testamentów, przejmowana w formie darowizn, przywłaszczenia, aż wreszcie stawała się „stara”, „ponoszona”, „przechodzona”. Zmieniała też swoją funkcję – z reprezentacyjnej stając się codzienną. Podlegała zapewne wielokrotnym przeróbkom.
Wśród różnych szat szlachcice małopolscy w XVII w. najwięcej posiadali żupanów, o zmieniającej się wtedy długości i szerokości, oraz kontuszy, będących wówczas ubiorami wierzchnimi raczej na chłody. Poza tym należały do nich: dołomany (dolomony), delie, delury, deliki, ferezje, ferezyjki, nasuwnie, opończe, oraz sporadycznie notowane w źródłach tuzłuki, wilczury, giermaki, kopieniaki, usarki, kaftany, katanki, kożuchy, spodnie (portki). Uzupełnieniem ich strojów były kołnierze, mankiety, pendenty, pasy, czapki i rzadko wymieniane obuwie, rękawice, mufki, koszule. Odzież męska przeważnie była czerwona, często czarna, rzadziej w innych barwach (zielonej, turkusowej, niebieskiej, fiołkowej, brunatnej, szarej, itd.).
Zasadniczym elementem kobiecego stroju była spódnica noszona z kabatem, alamodą, kazjatką (kazjaką) (wszystkie trzy stanowiły odpowiednik męskiego wamsa), szustokorem, koletem, kształtem, sznurówką i płaszczykiem. Szlachcianki krakowskie posiadały też m. in. ubiory określane jako katanki, letniki, szwedki i palendry, furmanki (suknie podróżne?), czamaraki. Nosiły też szubki i różne nakrycia głowy, koszule (giezła), fartuchy, kołnierze, pończochy, rękawiczki, z obuwia – boty, trzewiki, patynki. W kolorystyce damskich strojów dominowała czerń i czerwień, nad zielenią, niebieskim i innymi, mniej popularnymi barwami.
