Palmeta jest typowym dla antycznej sztuki greckiej motywem roślinnym, pochodzącym od palmy. To stylizowany liść palmowy, przypominający wachlarz z pozaginanego „w harmonijkę” papieru. Charakteryzuje się wyraźną symetrią, z pionowo przebiegającą osią symetrii.
Na ilustracji obok: Amfora czerwonofigurowa, Malarz Centauromachii z Luwru, Ateny, ok. 440 p.n.e. Można ją obejrzeć w Muzeum Pałacu w Wilanowie.
Palmety i ornament geometryczny stanowią uzupełnienie sceny pożegnania małzonków.
Przy opisie budowy i pochodzenia motywu palmety warto wyjaśnić różnicę pomiędzy pierzastymi a wachlarzowatymi liśćmi palm. Słysząc słowa „liść palmowy”, wyobrażamy sobie zazwyczaj pierzaste liście palmy daktylowej Phoenix dactylifera, zbudowane z długiej elastycznej osi, na której z obu stron osadzone są odcinki blaszki liściowej. Natomiast liść wachlarzowaty jest w zarysie niemal kolisty, ponieważ jego oś jest bardzo krótka, a odcinki blaszki są zrośnięte ze sobą u podstawy i rozkładają się na zewnątrz na kształt wachlarza.
Jedyną europejską palmą o wachlarzowatych liściach jest karłatka niska Chamaerops humilis L. Naturalny zasięg tego gatunku obejmuje zachodnie kraje śródziemnomorskie, w tym południowe wybrzeża kontynentalnej Europy (w porównaniu z innymi przedstawicielami rodziny palm, karłatka niska jest gatunkiem odpornym na obniżone temperatury - znosi chłody do kilku stopni powyżej 00C). Ta niska palma (pokrój krzewiasty, pień do 3-5 m wysokości ) była uprawiana jako roślina ozdobna już przez starożytnych Egipcjan, znali ją także w antycznej Grecji. W Polsce jest obecnie dość popularną rośliną doniczkową. Inne zastosowania karłatki wynikają ze sprężystości jej liści - z młodych liści wyplata się koszyki , a ze starszych pozyskuje się włókna do wyrobu mat i grubych worków, a także do wyściółki mebli i materaców. Najmłodsze wierzchołki pędów karłatki bywają jadane jako jarzyna.
zdjęcia roślin: Halina Galera
