HISTORIA BIBLIOTEKI WILANOWSKIEJ
Zalążkiem zbiorów Biblioteki Wilanowskiej był wspaniały księgozbiór Ignacego Potockiego, jednego z twórców Konstytucji 3 maja. Powiększony przez jego brata Stanisława Kostkę – właściciela Wilanowa w latach 1799 – 1821, stanowił przedmiot badań i prac twórczych nie tylko obu braci, lecz także udostępniany był szerszemu gronu zainteresowanych. Przechowywany w różnych miejscach i wzbogacany przez kolejne lata do Wilanowa trafił dopiero w 1833 roku za sprawą syna Stanisława Kostki – Aleksandra (1776-1845). W skład zbioru wchodziły rzadkiej wartości rękopisy, iluminowane starodruki, ryciny, wydawnictwa kartograficzne, numizmaty oraz inne cenne obiekty, między innymi z zakresu literatury, historii, kartografii, architektury i sztuk plastycznych. Znalazły one pomieszczenie w Wielkiej Sali Uczt Jana III na drugim piętrze korpusu głównego w centralnej części pałacu. Autorem projektu dekoracji biblioteki był Piotr Aigner a wykonawcą sztukaterii – Fryderyk Bauman.
W czasach wnuka Stanisława Kostki – Augusta (1806-1867) i jego żony Aleksandry, zbiory biblioteki zostały podwojone, głównie dzięki przejęciu w latach 1852-1855 bogatych zbiorów ojca Aleksandry, Stanisława Septyma Potockiego oraz zakupom innych kolekcji prywatnych. W 1892 roku po śmierci Aleksandry, pałac i znajadująca się w nim Biblioteka Wilanowska przeszły w ręce rodziny Branickich. Kolejny właściciel Wilanowa, Ksawery (1868-1926) powiększał zbiory, głównie w oparciu o wydawnictwa współczesne - polskie i zagraniczne.
15 kwietnia 1932 roku syn Ksawerego, Adam (1892-1947), aktem notarialnym spisanym w Warszawie ofiarował Państwu polskiemu do dyspozycji Pana Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Bibliotekę Wilanowską, która od tego czasu jest częścią zbiorów Biblioteki Narodowej. Po wojnie zbiory Biblioteki Wilanowskiej zostały przewiezione do gmachu Pałacu Rzeczpospolitej przy placu Krasińskich w Warszawie, gdzie znajdują się do dnia dzisiejszego.
BIBLIOTEKA DZIŚ
Biblioteka Muzeum Pałacu w Wilanowie powstała w 1964 roku. Usytuowana w dawnym Budynku Stajni, liczy obecnie ponad 13.000 woluminów oraz 2.154 czasopism o charakterze specjalistycznym i naukowym. W skład zbiorów wchodzą także 529 starodruki oraz księgozbiór zabytkowy liczący 2.558 pozycji. Zbiory objęte są katalogami: alfabetycznym, rzeczowym i przedmiotowym, z podziałem na książki, czasopisma i stare druki. Przy wyszukiwaniu pomocna jest także działająca od 2010 roku baza danych MAK+, która jest elektronicznym, zintegrowanym systemem bibliotecznym, stworzonym i rozwijanym przez Instytut Książki. Z katalogu biblioteki można korzystać za pomocą domeny publicznej: https://szukamksiazki.pl.
Zbiór biblioteczny jest systematycznie powiększany i uzupełniany o książki i czasopisma z zakresu sztuk pięknych, rzemiosła artystycznego, historii powszechnej i historii Polski i architektury. Źródłem ich nabywania są zakupy księgarskie, aukcyjne i antykwaryczne, dary od osób prywatnych i instytucji oraz krajowa i zagraniczna wymiana międzybiblioteczna. Szczególne miejsce zajmuje wydzielony księgozbiór związany z historią Wilanowa i jego właścicielami, ze szczególnym uwzględnieniem pierwszego właściciela pałacu – króla Jana III i jego rodziny.
Biblioteka Muzeum Pałacu w Wilanowie jest ważnym ośrodkiem informacyjno-konsultacyjnym oraz warsztatem naukowym dla historyków sztuki, konserwatorów, architektów, badaczy historii oraz studentów i uczniów różnego typu szkół, pragnących zapoznać się literaturą dotyczącą Wilanowa.
Osoby zainteresowane prosimy o kontakt z Działem Dokumentacji oraz zapoznanie się z regulaminem udostępniania zbiorów Biblioteki.
Dział Dokumentacji
ul. Stanisława Kostki Potockiego 10/16
02-958 Warszawa
tel: 22 544-27-64; 22 544-27-65
e-mail: dokumentacja[at]muzeum-wilanow.pl