Leszczyński Rafał (1650-1703)

Leszczyński Rafał (1650-1703), podskarbi wielki koronny, starosta generalny wielkopolski. Małżeństwo (1676) z Anną z Jabłonowskich, córką ówczesnego wojewody ruskiego Stanisława Jabłonowskiego nadało impuls jego karierze politycznej. Podobnie jak teść, był niechętny zmianie królewskiej orientacji politycznej z francuskiej na austriacką, poparł jednak Jana III, zjednany otrzymaniem urzędu chorążego kor. i awansem Jabłonowskiego na hetmana wielkiego koronnego. W r. 1683 należał do negocjujących układ przymierza z cesarzem Leopoldem I i wziął udział w wyprawie wiedeńskiej. W latach następnych starał się przewodzić opozycyjnej szlachcie wielkopolskiej, kreując się na obrońcę wolności przed zakusami dworu. Para królewska pozyskała go nominacją na starostę generalnego wielkopolskiego (1694) i marszałka dworu królowej. Leszczyński był przy śmierci Jana III (1696), a potem dzięki jego namowom królewicz Jakub wpuścił Marię Kazimierę i braci do zamku warszawskiego. Na elekcji 1697 opowiedział się za elektorem saskim, uczestniczył w koronacji Augusta II w Krakowie. Wysłany z sejmu 1699 w poselstwie do Turcji, wyruszył z imponującym orszakiem i w kwietniu 1700 r. odbył z przepychem wjazd do Konstantynopola. Starał się przekonać Turcję do kontynuowania wojny z Rosją, lecz nie uzyskał spodziewanych rezultatów. Był przeciwny rozpoczęciu przez Augusta II wojny ze Szwecją, król starał się go pozyskać nominacją na podskarbiego wielkiego koronnego (1702). Kiedy król opuścił stolicę wycofując się przed nadciągającymi Szwedami, podskarbi pozostał w Warszawie i prowadził pertraktacje z Karolem XII. Proponował mu ograniczenie władzy królewskiej w Polsce i sojusz ze Szwecją, nie chciał jednak detronizacji Wettyna. Zwolennicy Augusta II posądzali go zdradę, podskarbi obawiając się zamachu wyjechał na Śląsk. Pod koniec 1702 r. przychylił się już ku koncepcji detronizacji Sasa i osadzenia na tronie królewicza Jakuba. Ciężko chory na nerki, zmarł w Oleśnicy w drodze do Wrocławia. Pochowany został w Lesznie, jego serce złożono u poznańskich jezuitów. W swojej Rydzynie przebudował dawny dwór obronny na pałac.