© Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie
Kolekcja   Kolekcja   |   17.06.2015

Łopatka do masła

  • Rzemiosło artystyczne
  • Niemcy, Miśnia
  • 1760-1770
  • Porcelana, kobalt, szkliwienie
  • 15,0 x 3,9 cm
  • Wil.6206

Ten niewielki przedmiot to praktycznie zapomniany już element zastawy stołowej, porcelanowa łopatka do masła. Składa się ze smukłego, migdałowato zakończonego trzonka oraz karbowanego po wewnętrznej stronie, łukowato wygiętego czerpaka. Wykonana została w słynnej manufakturze porcelany w Miśni, o czym świadczą kobaltowe skrzyżowane miecze na trzonku. Łopatka stanowi ważny element wilanowskiego zbioru rzemiosła artystycznego związanego z życiem codziennym i kulturą stołu.

Przedmioty tego typu stanowią rzadkość w kolekcjach muzealnych. Łopatki do masła były w codziennym użyciu, a delikatne i kruche z natury musiały często ulegać uszkodzeniu i wymianie na nowe, zapewne z innego, trwalszego materiału. Dlatego, chociaż kiedyś używano ich w wielu domach, dziś zachowały się nieliczne egzemplarze.

Wilanowska łopatka dekorowana jest podszkliwnie kobaltem w motyle, ornamenty roślinne oraz widoczny na wypukłej części czerpaka bukiet z kwiatami – tulipanem i bratkiem. Dzięki karbowanej wewnętrznej części czerpaka nabierane masło miało dekoracyjne żłobienia.

Wysoka klasa artystyczna przedmiotu oraz jego pochodzenie z renomowanej wytwórni pozwalają sądzić, że należał do rodziny arystokratycznej, dla której wartością była szlachetność nawet drobnych elementów zastawy stołowej. Łopatka powstała w czasie, gdy właścicielką rezydencji wilanowskiej była obeznana w świecie, bogata dama – Izabela Lubomirska. Nie można wykluczyć, że korzystała z takiego utensylium, szczególnie że przedmioty z saskiej porcelany stanowiły ważną część zastawy stołowej w Wilanowie. 

 

Aleksandra Przeździecka-Kujałowicz