Lubomirski Hieronim Augustyn (ok. 1647-1706)

Lubomirski Hieronim Augustyn (ok. 1647-1706), kasztelan krakowski, hetman wielki koronny. Przeznaczony zapewne do stanu duchownego, już w 1660 r. otrzymał dochodową godność opata komendatoryjnego benedyktynów w Tyńcu; w czasie studiów w Italii zrezygnował z kariery duchownej, wstąpił do joannitów i ślubował walkę z Turkami. Od 1668 r. uczestniczył w walkach z Piotrem Doroszenką i Tatarami pod Bracławiem, Winnicą i Kalnikiem (1671), w wyprawie Jana Sobieskiego na czambuły (1672), bitwie chocimskiej (1673), bitwie pod Lesienicami koło Lwowa (1675) oraz w obronie Żurawna jesienią 1676 r. W 1677 r. wziął udział w dywersyjnej wyprawie na Węgry, podjętej dla wsparcia walczących z cesarzem powstańców, jednak w związku z groźbą utraty opactwa powrócił do kraju. Był jednym z najaktywniejszych stronników Ludwika XIV w Polsce, za co od 1679 r. otrzymywał roczną pensję 15 tys. liwrów, jednak nieudane starania wstąpienia na służbę francuską doprowadziły do jego przejścia na stronę Habsburgów. W kampanii wiedeńskiej 1683 r. uczestniczył jako dowódca oddziałów na służbie cesarskiej; 28 VII walnie przyczynił się do zwycięstwa pod Bratysławą, pod Wiedniem walczył w szeregach armii austriackiej, a następnie kontynuwał kampanię na Węgrzech. W 1685 r. wrócił do kraju, gdzie stał się jednym z przywódców stronnictwa proaustriackiego. Skandal, wywołany jego małżeństwem z Konstancją Bokumówną (1685) bez uzyskania zwolnienia ze ślubów zakonnych utrudnił mu dalszą karierę, możliwą dopiero po legalizacji małżeństwa w 1690 r. W czasie bezkrólewia po śmierci Jana III poparł ks. Conti i po wyborze Augusta II Wettina znalazł się w opozycji. Mimo to w 1702 r. został mianowany hetmanem polnym, a następnie kasztelanem krakowskim i hetmanem wielkim koronnym. Podczas bitwy pod Kliszowem 19 VII 1702 r. po załamaniu się polskiej szarży opuścił pole bitwy, przyczyniając się do klęski armii polsko-saskiej; formalnie pozostał wierny królowi, toczył jednak ze Szwedami pertraktacje i podejmował przeciw nim jedynie działania podjazdowe, krytykując politykę Augusta II i sojusz z Rosją. W 1704 r. otwarcie wystąpił przeciw królowi, wkrótce jednak, rozczarowany wyborem antykróla Stanisława Leszczyńskiego, powrócił w szeregi stronnictwa prokrólewskiego. Latem 1705 r. podjął nieudaną ofensywę na Warszawę. Zmarł w Rzeszowie 20 IV 1706 r.