Kolekcja Oba obrazy Jana Lievensa, malarza holenderskiego, którego los zetknął najpierw z nauczycielem Rembrandta Pieterem Lastmanem, a potem z nim samym, powstały we wczesnym okresie jego twórczości, prawdopodobnie około 1625 r. Wówczas pod wpływem malarzy utrechskich artysta zafascynował się caravaggionizmem. Kompozycje uważano niesłusznie za parę, ponieważ obraz Młody mężczyzna z fajką dmuchający na żar został później specjalnie przycięty, tak aby oba obrazy miały identyczne rozmiary, chociaż sens tych przedstawień ma odmienny charakter. Obraz ukazujący mężczyznę z fajką sprawia wrażenie raczej sceny rodzajowej, dokumentującej nowinkę obyczajową związaną z modą na palenie fajki, która zaczęła się rozpowszechniać dopiero w 2. poł. XVI w.
Wysunięto wiele hipotez wyjaśniających znaczenie alegoryczne drugiego obrazu Mężczyzna zapalający żagiew, z których najbardziej prawdopodobnym wydaje się, że kompozycja jest alegorią Ognia. Tu należy odnotować, że w antykwariacie S. Nystad w Hadze znajdowały się cztery obrazy Livensa o zbliżonym formacie, przedstawiające Cztery Żywioły, także datowane na około 1625 r., ale nie sygnowane.
Krystyna Gutowska-Dudek