Mówimy, że dojrzały motyl jest postacią doskonałą – nic w tym dziwnego. Gdy porównamy barwnego owada z trzema wcześniejszymi stadiami jego rozwoju: maleńkim jajem, tłustą, żarłoczną gąsienicą czy ponurą poczwarką, żadna z nich nie dorównuje urodzie uskrzydlonym motylom. Skąd taka przemiana? I jak to jest możliwe? Przeobrażenie z gąsienicy w motyla następuje w stadium spoczynkowym, jakim jest poczwarka. Wydawałoby się, że skoro jest to stadium spoczynkowe, to nic się wtedy nie dzieje. Nic bardziej mylnego – otóż zamknięte wewnątrz twardej poczwarki ciało gąsienicy ulega stopniowemu rozpuszczeniu i całkowitej przebudowie. I tak z robakowatej gąsienicy powstaje uskrzydlony, lekki, fruwający owad – motyl.
Jak długo trwa to wszystko? Z tym bywa różnie u różnych gatunków i ze względu na warunki środowiska. Latem motyle mogą opuszczać poczwarki nawet po tygodniu. Zdarza się też tak, że motyl nie zdąży wydostać się z poczwarki przed zimą – wtedy musi poczekać dodatkowych kilka miesięcy do wiosny. Są też takie motyle, które wychodzą na światło dzienne dopiero po kilku latach. Tuż po wyjściu z poczwarki motyl nie do końca jeszcze przypomina motyla w całej okazałości. Jego ciało jest miękkie, a małe, wiotkie, pogięte skrzydła zupełnie nie nadają się do lotu. Dopiero po kilku godzinach, kiedy skrzydła rozprostują się i wyschną, motyl może wzbić się w powietrze.
Czy wszystkie dorosłe motyle są jednakowe? Trochę tak i trochę nie. Ogólna budowa ciała motyli jest taka sama. Oznacza to, że ich ciało tworzą głowa, tułów, odwłok, dwie pary skrzydeł i sześć odnóży. Również u większości motyli na głowie znajdują się duże oczy, czułki oraz ssący aparat gębowy w postaci ssawki. Cechą wspólną są także skrzydła usztywnione specjalnymi żyłkami i pokryte drobnymi łuskami. Co zatem je różni? Wielkość, ubarwienie, rozmieszczenie żyłek i rysunek na skrzydłach oraz charakterystyczne zachowania i zwyczaje. Mogą być one różne u różnych gatunków, a nawet pomiędzy osobnikami tego samego gatunku. Czy wiecie, dlaczego motyle przechodzą aż cztery stadia rozwojowe, aby uzyskać postać dorosłą? Na żadnym z wcześniejszych etapów rozwoju motyle nie są zdolne do rozmnażania się. Dopiero dorosłe samice mogą składać jaja i dzięki temu zapewniać ciągłość gatunku.
Tekst: Katarzyna Tylkowska