Paterka

Dzięki otrzymanej dotacji w październiku 2013 r. zbiory wilanowskie wzbogaciły się o wyjątkowy przedmiot użytkowy – nakrycie stołu; element zastawy stołowej – paterkę. Jest ona częścią jednego z najwspanialszych zespołów francuskiego złotnictwa przełomu XVIII i XIX wieku w zbiorach polskich, należącego do wilanowskiej kolekcji. Zakupione naczynie, wykonane całkowicie ze srebra złoconego, ma trójboczną podstawę osadzoną na lwich łapach i trzech chimerach z dekoracyjnie podwiniętymi ogonami. Na ich łbach osadzona została półkolista czasza, opatrzona po bokach niewielkimi uchwytami. Czasza naczynia wyposażona została w ruchomą wkładkę, pod której dnem widnieje łączony herb Korczak i Engelhardt należący do małżonków Franciszka Ksawerego Branickiego i Aleksandry Engelhardt, właścicieli m.in. majątku rodowego w Białej Cerkwi. Dreszcz emocji wzbudza fakt, że obiekt ten wchodził zapewne w skład rozrzuconego dziś w świecie garnituru, zwanego w kręgach antykwariuszy i muzealników: serwisem Branickiej. Zakup był realizowany przez samą Aleksandrę już po śmierci małżonka, co potwierdzają zachowane rachunki, stąd utrwalona na rynku nazwa. Zdekompletowany obecnie zespół powstał w warsztacie paryskiego złotnika Jeana Baptisty Claude’a Odiota, niezwykle utalentowanego i przedsiębiorczego przedstawiciela rodu, kontynuatora rodzinnych tradycji złotniczych sięgających końca XVII w. W zbiorach firmy Odiot zachowany jest rysunek patery do przystawek autorstwa Moreau z ok. 1810 r.,  z trzema chimerami, których ogony podobnie potraktowane są jako woluty. Natomiast wśród naczyń z brązu srebrzonego, jakie Odiot ofiarował państwu (obecnie w Musée des Arts Décoratifs), jest naczynie z pokrywą o podstawie trójbocznej z takimiż, prawie identycznymi, trzema chimerami. Różnice w detalach są typowe i powszechne; Odiot, jak i inni, powtarzając posiadane modele, dokonywał drobnych redakcji oraz wykorzystywał elementy pełnoplastyczne w różnych wariantach.