Silva Rerum Dyplomata Tołstoj opisywał swoją podróż przez kolejne miasta (m.in. Mir, Połonka, Słonim). Przybywając do każdego nowego miejsca, dokonywał jego pobieżnej charakterystyki, przybliżając nam jego położenie, wygląd domostw, ciekawe obiekty, które miał okazję odwiedzić, a także odległość tego miejsca od pozostałych, przez które przejeżdżał. Podane odległości są na tyle precyzyjne, że na ich podstawie można by sporządzić mapę okolicznych terenów. Wspominając o pobycie w danym mieście, zwracał również uwagę na jego mieszkańców, charakteryzując ich poprzez wyznanie i zamożność.
Radziwiłłowski Mir
17 kwietnia. Przyjechałem na obiad do karczmy, przejechawszy majętność podkanclerzego litewskiego kniazia Radziwiłła (przyp.1) na Nieświeżu, do miasteczka Kajdonowo [wł. Kajdanowo] jedną milę; a to miasteczko Kajdanowo od obozu, gdzie nocowałem, dwie mile. To miasteczko Kajdanowo [jest] kamienne, i baszty w tym zamku kamienne, domów bogatych w tym mieście [jest] dużo. W tymże miasteczku [jest] cerkiew czcigodnej greckiej wiary, drewniana. Tegoż dnia przyjechałem na nocleg do majętności pana Żytemskiego, podkomorzego litewskiego, we wsi Zasolie, od karczmy 3 mile.
18 kwietnia. Przyjechałem na obiad do majętności wspomnianego Radziwiłła, do wsi Żukowy Borek, od wsi Zasolie pół 3 mili, i obiadowałem na brzegu rzeki Niemołta. I tegoż dnia przejechałem rzekę Niemołtę na promie i przyjechałem nocować do miasta Mir, od rzeki Niemołta pół 2 mili; a od Mińska do Miru 13 mil polskich, a ruskich 65 wiorst, a od Moskwy 865 wiorst.
Miasto Mir – majętność kniazia Radziwiłła z Nieświeża, podkanclerza litewskiego. To miasto ziemne [tj. ma umocnienia ziemne], jest w nim cerkiew unicka i kościół rzymski, kamienne, [w którym] celebrują biali popi. Do tego miasta [prowadzą] cztery bramy przejezdne, kamienne; w tym mieście domy mieszczańskie bogate i żydów dużo. Miasto niewielkie, a domów solidnej budowy dużo. I stoi [tj. usytuowane] to miasto bardzo solidnie, a rzeki przy nim nie ma żadnej. Blisko tego miasta [jest] zbudowany zamek ziemny; w tym zamku zbudowany [jest] dom wielki kamienny, na rogach baszty okrągłe, i brama w tym domu zrobiona [tj. zwieńczona] basztą okrągłą, bardzo wysoka, a dom zbudowany czterokątny. W tej wspomnianej baszcie, nad bramą, [został] zbudowany kościół rzymski solidną budową; a między basztami, zamiast murów, porobione wszystkie izby, bardzo solidne i dwóch stron wysokie, na trzy mieszkania wzwyż. Ten dom cały wymoszczony kamieniem i wokół tego domu puszczona woda.
Od tegoż miasta Miru, z pół wiorsty [jest] miejsce obszerne, sosnowy zagajnik, ogrodzony – to jest zwierzyniec tegoż pomienionego Radziwiłła. W tym zwierzyńcu dużo jeleni, łosiów, suhaków, kóz dzikich i innych temu podobnych rodzajów zwierząt.
W wyżej wspomnianym kamiennym domu Radziwiłła stoi warta, to jest karauł, sołdaci przez niego opłacani. W tym pomienionym dworze wszystkich jego Radziwiłłowskich izb 80 mieszkań i wokół izb pobudowane kamienne przejścia.
19 kwietnia. Wyjechawszy z Miru, przyjechałem na obiad, przejechawszy wieś Połonkę, od miasta Miru pół 3 mili. Ta wieś – majętność wojewody Bielskiego. Tegoż dnia przyjechałem na nocleg do majętności kawalerskiej pana Paca, do miasteczka Chwostowice, od wsi Połonka pół 3 mili.
Fragment publikacji oparty jest na rosyjskim wydaniu dziennika Pawła Tołstoja: Putieszestwije stolnika P.A. Tołstogo po Jewropie 1696–1699, oprac. Ł.A. Olszewskaja, S.N. Trawnikow, Moskwa 1992
Przyp.1 Dominik Mikołaj Radziwiłł (1653–1697), ordynat klecki, kanclerz litewski.