Kolekcja Wyjątkowo piękny portret o jasnym, świetlistym kolorycie przedstawia czternastoletniego chłopca (o czym świadczy napis u góry, między kolumnami: AETATIS. 14) na tle kolumny i podpietej kotary. Portretowany to Sebastian Lubomirski h. Szreniawa (ok. 1546-1613), syn Stanisława i Barbary z domu Hrussoy de Zablath, założyciel rodu i twórca jego potęgi. W latach 1581-92 był żupnikiem krakowskim, od 1584 r. burgrabią krakowskim, a od 1603 r. kasztelanem wojnickim. Zasłużył się m. in. jako fundator kaplicy Lubomirskich przy kościele oo. Dominikanów w Krakowie. na portrecie ubrany jest według mody cudzoziemskiej w szarosrebrny atłasowy kaftan zapięty na drobne guziki, z podwójnym białym kołnierzem pod szyja, w krótkie i szerokie pludry z aksamitu, białe pończochy oraz czarne ciżmy, a przez ramię ma przerzucony czarny mantolet. Obok chłopca, na stole przykrytym tkaniną o renesansowym wzorze, leży wysoki kapelusz.
Przedstawienie młodego człowieka w tak reprezentacyjny sposób nie jest typowe dla malarstwa polskiego w tym czasie. Wanda Drecka w swojej publikacji z 1973 r. (RMNW. XVII, 1973, s. 87-122. il.2) wiąże ten obraz z twórczością malarzy weneckich XVI w. z kręgu Tycjana, Giovanniego Battisty Marconiego i Giovanniego de Monte. Wiadomo, że na dworze Zygmunta Augusta w Wilnie w poł. XVI w. działał malarz wenecki Giovanni de Monte, a Lubomirscy byli w tym czasie mocno związani ze środowiskiem dworu królewskiego. Można więc przypuszczać, że portret został zamówiony przez rodziców Sebastiana u tego właśnie artysty. Potwierdzenie tej atrybucji wymaga jednak dalszych badań.
Teresa Pocheć-Perkowska