Potocki Aleksander

Potocki Aleksander (1776-1845) - w młodości został zmuszony do emigracji, po II zaborze Polski. Mieszkał kolejno w Dreźnie, Lipsku i Karlsbadzie. Przebywając w latach 1802-3 w Anglii zainteresował się architekturą, zwłaszcza pałacową i ogrodową. Kiedy w 1807 roku Napoleon utworzył Księstwo Warszawskie, Aleksander związał swe losy z cesarzem Francuzów i otrzymał tegoż roku tytuł jego szambelana. W maju 1812 gościł w Wilanowie najmłodszego brata Napoleona, króla Westfalii Hieronima Bonaparte. Po zdobyciu Wilna przez napoleońską Wielką Armię kierował Komitetem Spraw Wewnętrznych Rządu Tymczasowego Wielkiego Ks. Litewskiego. Kiedy szczęście odwróciło się od cesarza i Rosjanie zaczęli wygrywać, szybko go porzucił i w roku 1813 przez Lwów udał się do Monachium. W okresie Królestwa Polskiego (1815-1831) nie pełnił znaczących funkcji, ale dał się poznać jako twórca stadniny koni w Janowie Podlaskim kierowanej przez Dyrekcję Generalną Stad i Stacji Stadnych. W powstaniu listopadowym nie brał udziału, choć jego synowie August i Maurycy walczyli w oddziałach gen. Macieja Rybińskiego. Dzięki wiernopoddańczej postawie po jego upadku uzyskał dla synów carską amnestię. Od 1838 r. był wielkim koniuszym rosyjskiego dworu. W swych wilanowskich dobrach, które odziedziczył po śmierci matki w 1831 r., starał się zaprowadzić nową rasę koni pociągowych, wzorem angielskim zniósł też poddaństwo chłopów i wprowadził oczynszowanie. Kontynuował rozpoczętą przez ojca Stanisława Kostkę przebudowę pałacu, dostosowując wnętrza do celów muzealnych. W pałacu umieścił przeniesione z Warszawy w 1833 r. zbiory biblioteczne.