Silva Rerum | 05.04.2011 Wydaje się, że solidność warszawskiej zabudowy zrobiła wrażenie na rosyjskim dyplomacie. Świadczy o tym poniższy opis Placu Zamkowego.
Plac Zamkowy i… kolumna Władysława
W [W]arszawie domy i wszelaka zabudowa w zamku – wszystko [to] kamienne; izb, solidnych i wysokich, na cztery mieszkania wysokości, [jest] dużo; izby wszystkie budowane [są] murami ku ulicom [tj. brak w domach ganków i dziedzińców, a wejście do domu znajduje się wprost z ulicy]. Ten zamek [jest] cały namoszczony [wł. wymoszczony] kamieniem, pośrodku tego zamku wybudowany [jest] ratusz, kamienny, wysoki. W tym zamku nie ma domów [tj. siedzib] senatorskich, mieszkają tu wyłącznie mieszczanie. Za miastem, blisko rzeki Wisły, jest klasztor kamienny, wielki; w tym klasztorze [jest] kościół też kamienny, wielki, solidnej budowy; w tym klasztorze mieszkają zakonnicy rzymskiej wiary, dominikanie. U bramy wyżej wspomnianego zamku wystawiona [jest] kolumna, bardzo wysoka, wyciosana z jednego kamienia. Na tej kolumnie postawiona postać Władysława, dawniejszego króla polskiego (przyp1), odlana z miedzi i pozłocona, mająca w lewej ręce krzyż, a w prawej ręce dzierży obnażony miecz. Domy senatorskie tam wielkie, kamiennej budowy, za miastem, ponieważ miasto górne [jest] niewielkie i nie można [byłoby] w nim takim trzem albo czterem domom się zmieścić.
Fragment publikacji oparty jest na rosyjskim wydaniu dziennika Pawła Tołstoja: Putieszestwije stolnika P.A. Tołstogo po Jewropie 1696–1699, oprac. Ł.A. Olszewskaja, S.N. Trawnikow, Moskwa 1992
Przyp.1 Na placu Zamkowym w Warszawie stoi kolumna-pomnik Zygmunta III, która powstała z inicjatywy Władysława IV i została ukończona w 1644 roku.