Kolekcja | 03.01.2019 Dekoracyjny wazon zdobiony wielkimi wizerunkami ptaków, w zbiorach wilanowskich pozbawiony w XX w. uzupełniającej go pokrywy, opatrzony jest znakiem AR zarezerwowanym dla dworu królewskiego. Niektórzy badacze porcelany skłaniają się ku opinii, że marka ta stosowana była nie tylko w czasach Augusta II Mocnego, ale również i Augusta III Sasa – do 1760 lub nawet do jego śmierci w 1763 r. Inni sugerują, że zapasy naczyń przygotowanych dla pierwszego z nich, a niewykończonych za jego życia, wykorzystywane były przez malarzy manufaktury w okresie późniejszym. Dla datowania wilanowskiego egzemplarza decydujące jest ustalenie na podstawie literatury omawiającej wyroby Miśni, skąd czerpano wzorce barwnych przedstawień.
Otóż w kwietniu 1745 r. pozyskano do tej wytwórni porcelany pierwszy tom Historii naturalnej ptaków Eleazara Albina, opublikowanej w trzech tomach w Londynie w latach 1731–1738. Odpowiedzialny za działalność artystyczną Johann Gregorius Höroldt miał go powierzyć malarzowi Christianowi Gottlobowi Hentzschelowi, sprawującemu nadzór nad częścią zbioru rycin i atelier malarskim. Te barwne, graficzne wizerunki z atlasu ornitologicznego musiały tak bardzo podobać się zarówno wykonawcom dekoracji na porcelanie, jak i jej nabywcom, że często stanowiły główny lub nawet jedyny motyw (czasem zakomponowany w wydzielonych rezerwach) dekoracji powierzchni naczyń. Sztychowane wzory nie były kopiowane dosłownie, gdyż - zachowując pozy ptaków i szczegóły wyglądu - dekorator porcelany łączył różne ich gatunki, stosował kolory zgodnie z własnymi upodobaniami lub modyfikował wygląd gałęzi, na których siedziały. Takim przykładem odautorskiej interpretacji jest właśnie papuga ze skierowaną w dół głową z wazonu wilanowskiego, wzorowana na ilustracji znajdującej się na 13 karcie w.w. tomu atlasu. Wyobrażenie to, opisane jako Papuga brazylijska, nazwana przez Anglika Laureya, prezentuje odmiennie ubarwionego ptaka, trzymającego się poziomej gałęzi, z umieszczonym poniżej owadem przypominającym cykadę. Identyczny motyw, choć w jeszcze innej kolorystyce, zastosowano na wazonie z pokrywą ze zbiorów manufaktury w Miśni, gdzie w wydzielonej z żółtego tła rezerwie zestawiono go z wizerunkiem papugi ujętej w odmiennej pozie.
Barbara Szelegejd