Naturalnym środowiskiem występowania wiewiórek pospolitych są dojrzałe lasy i bory. Zaadaptowały się one do życia również w miejskich parkach i ogrodach, zwłaszcza tych, w których rosną stare drzewa. W przypałacowym parku w Wilanowie wiewiórki mają więc doskonałe warunki do życia.
Wiewiórki są ssakami nadrzewnymi, choć spotkamy je również na powierzchni ziemi, kiedy przeszukują ściółkę w poszukiwaniu pożywienia lub zakopują je w glebie, pod korzeniami drzew, jako zimowe zapasy. Podczas oglądania akrobacji wiewiórek wśród gałęzi drzew aż dziw bierze, jakie są zwinne i skoczne. Potrafią zbiegać po pniu głową w dół, a w lotach między gałęziami pomaga im puszysty ogon, który zwiększa powierzchnię lotną i pełni funkcję stabilizatora lotu. W jakim celu wiewiórki wykonują akrobacje w koronach drzew? Szybkie biegi czy susy w gałęziach drzew wiewiórki uskuteczniają najczęściej od początku wiosny do końca lata. Zwykle obserwujemy wtedy dwa goniące się osobniki: prawdopodobnie samca i samicę, u których gonitwa i efektowne skoki są jednym z elementów godów, lub dwa samce rywalizujące ze sobą o samicę.
W okresie rozrodczym i poza nim wiewiórki wspinają się na drzewa także w poszukiwaniu pożywienia. Głównym składnikiem ich diety są nasiona drzew liściastych i iglastych, ale też pąki kwiatowe czy pędy. Nie gardzą również jagodami, grzybami (które zbierają i suszą) ani owadami oraz ptasimi jajami. Wiewiórki jedzą na siedząco, przytrzymując swoją zdobycz przednimi łapkami. Część pożywienia wykorzystują na bieżąco, pozostałe magazynują w spiżarniach jako zapasy na zimę. Choć zdarza się, że zimową porą zapominają o lokalizacji niektórych magazynów, dzięki czemu przyczyniają się do rozsiewania nasion drzew, z których na wiosnę kiełkują młode siewki.
Gdzie mieszkają wiewiórki? Te ssaki mają dwa rodzaje gniazd: lęgowe – większe gniazdo o grubszych ścianach, w którym wyprowadzają młode, oraz mniejsze gniazdo – służące jako miejsce do odpoczynku i schronienia. Wiewiórki zakładają gniazda najczęściej w dziuplach lub budkach lęgowych ptaków, potrafią także zagnieździć się w gęstych koronach drzew lub zaadaptować dla siebie gniazdo ptasie. Zimą przy niesprzyjających warunkach mogą przez dłuższy czas przebywać w gnieździe. Nie zapadają one jednak w sen zimowy, a okresy ich aktywności na powierzchni ziemi możemy zarejestrować, obserwując odciśnięte na zaśnieżonych alejkach parkowych charakterystyczne tropy, w których większe, tylne stopy zawsze odciśnięte są przed mniejszymi, przednimi.
Tekst: Katarzyna Tylkowska