© Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie
   |   30.11.2019

Zaawansowane techniki prezentacji 2D w ramach projektu „www.muzeach”

Zadanie „Zaawansowane techniki prezentacji 2D” obejmuje dwa zakresy działań dokumentacyjnych. Choć bazują one na cyfrowej dokumentacji fotograficznej, to dzięki specjalnemu sposobowi wykonywania zdjęć i ich przetwarzania, oferują inny zakres możliwości niż standardowa dokumentacja fotograficzna.

Pierwsza z tych technik to tzw. dokumentacja gigapixelowa. Polega ona na stworzeniu wysokorozdzielczej dokumentacji fotograficznej (dwuwymiarowej) wybranego obiektu. Działanie to można porównać do wykonania makrofotografii – ale wykonanej dla całej powierzchni obiektu, a nie tylko dla jego niewielkiego fragmentu.

Wykonanie takiej dokumentacji polega na zrobieniu kilkuset, a czasami nawet tysięcy zdjęć tego samego obiektu obejmujących jego niewielkie fragmenty. Następnie fotografie są łączone przy pomocy specjalnego oprogramowania umożliwiającego prezentację tych danych tak, jakby były jednym ogromnym zdjęciem. Zastosowanie takiej techniki obrazowania stwarza np. możliwość odwzorowania powierzchni obrazu sztalugowego z dokładnością, która pozwala na obserwację pojedynczych spękań warstwy malarskiej w dowolnie wybranym miejscu dzieła.

Dzięki łączeniu ze sobą wielu zdjęć składowych możliwe jest osiągnięcie rozdzielczości dużo wyższej niż przy zrobieniu pojedynczego zdjęcia, nawet najbardziej zaawansowanym na świecie systemem fotograficznym. Do udostępniania tak przygotowanych plików używa się specjalnego oprogramowania, które przez internet przesyła do odbiorcy tylko fragment zdjęcia – ten, który w danym momencie wyświetlany jest na jego monitorze. Taką technikę wizualizacyjną nazywamy mozaikowaniem. W trosce o zachowanie prawidłowego odwzorowania kolorów w czasie fotografowania w projekcie zastosowany zostanie zaawansowany system kontroli barwy. Polega on na umieszczeniu na zdjęciu wzornika o znanej palecie barw, a następnie na kontroli jakości odwzorowania poszczególnych kolorów. Tego typu dokumentację w ramach projektu otrzymają powierzchnie wybranych obrazów sztalugowych i tkanin.

Druga z technik digitalizacji 2D w projekcie, zwana dokumentacją RTI, pomimo że nie jest już techniką młodą, na razie nie doczekała się polskiej nazwy. Na świecie stosowana jest już od kilkunastu lat. „RTI” to skrót od angielskiej nazwy: Reflectance Transformation Imaging (w wolnym tłumaczeniu: rejestracja zmiennych warunków oświetleniowych). Pozwala ona na stworzenie specjalnego pliku graficznego, który daje oglądającej go osobie możliwość swobodnego manipulowania oświetleniem sfotografowanego obiektu.

Wytworzenie takiej dokumentacji wymaga wykonania w ściśle kontrolowanych, zmiennych warunkach oświetleniowych kilkudziesięciu zdjęć tego samego kadru. Następnie są one przetwarzane, jako zarejestrowane dane, do jednego zdjęcia (zapisywanego w specjalnym pliku .ptm). Pozwala to użytkownikowi na oglądanie np. zbliżenia fragmentu malowidła z opcją swobodnego manipulowania kierunkiem oświetlenia w czasie rzeczywistym.

Technika RTI doskonale sprawdza się przy dokumentowaniu wszelkiego typu faktur występujących na powierzchni obiektów zabytkowych, a więc malarstwa z grubymi warstwami farby lub powierzchni medali i monet. Dzięki dużej dostępności darmowego oprogramowania do wizualizacji plików .ptm możliwe jest łatwe udostępnianie widzom efektów tej dokumentacji. Pojedynczy plik nie waży więcej niż kilkadziesiąt MB i jest łatwy do przesłania przez internet. Ze względów technicznych wykonywanie tego typu dokumentacji jest możliwe dla fragmentów obiektów o powierzchni nie większej niż ok. 40 cm na 40 cm. W projekcie przewidziano dokumentację RTI fragmentów szczególnie cennych obrazów. Dodatkowo będą one w całości dokumentowane przy pomocy standardowych zdjęć cyfrowych.

Projekt dofinansowany z Funduszy Europejskich oraz ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Projekt jest realizowany w ramach Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa na lata 2014-2020, oś Priorytetowa nr 2 „E-administracja i otwarty rząd”, działanie nr 2.3 „Cyfrowa dostępność i użyteczność informacji sektora publicznego”, poddziałanie nr 2.3.2 „Cyfrowe udostępnienie zasobów kultury”.

POPC