Obok licznych wieńców laurowych na fasadzie pałacu w Wilanowie można odnaleźć kilka wieńców uwitych z róż. Widnieją one w scenach Flora i Zefir (róże widać na głowie Flory i w rękach putta) oraz Porwanie Europy, a także nad medalionami z Virtus Heroica i Venustas. Róże wchodzą także w skład festonu spływającego z ramion kariatyd na fasadzie apartamentów królowej. Wszystkie te kwiaty mają liczne płatki – nie są to zatem róże dziko rosnące o pięciu płatkach, ale ozdobne odmiany uprawne z pełnymi kwiatami.
Róża jest królową kwiatów kojarzoną przede wszystkim z płomienną miłością – cielesną i duchową. Według greckiego mitu Kupido przekupił różą boga milczenia Harpokratesa, by ten nie zdradził przed Hefajstosem tajnych miłostek Wenery. Nic więc dziwnego, że tak wiele róż przedstawiono na płaskorzeźbie Porwanie Europy – wszak przyczyną całego zamieszania jest gorące pożądanie Zeusa (ukrytego pod postacią białego byka)!
Róża stała się synonimem pięknego kwiatu, ideałem piękna i symbolem luksusu. Lubowali się w niej władcy, zwłaszcza ci ekscentryczni. Podobno tyran Syrakuz Dionizos Młodszy sypiał na łożu wyściełanym płatkami róż. Neron rozkazał podczas uczt spuszczać z otworów w suficie różany deszcz, a królowa Egipska Kleopatra VII kazała zasłać salę biesiadną różami na łokieć wysoko! Obyczaj sypania kwiatów podczas procesji religijnych na znak czci przetrwał u nas do dziś (doskonałym przykładem będą tu piękne procesje w dniu Bożego Ciała). Wilanowskie różane wieńce podtrzymywane przez putta nad medalionami Venustas i Virtus Heroica można zatem interpretować jako symbole uznania dla cnót reprezentowanych przez wieńczone postacie.
Warto też wiedzieć, że uprawa róż jest bardzo stara. W Chinach uprawiano je już od 2 tys. lat p.n.e. W Europie najstarsze odmiany powstały jako mieszańce gatunków rodzimych i róż przywiezionych przez średniowiecznych rycerzy jako swoiste roślinne trofea z wypraw krzyżowych. Pochodzenie pierwszych róż o pełnych kwiatach nie jest jasne. Legendarna róża stulistna to grupa odmian, która powstawała prawdopodobnie stopniowo od końca XVI do początku XVII w. na skutek przypadkowego krzyżowania się kilku gatunków (m.in. róż damasceńskiej i francuskiej).
Symboliczny wymiar dekoracji pałacu w Wilanowie można prześledzić na przykładzie elewacji okalających obszerny wilanowski dziedziniec. Ten ogólnodostępny fragment założenia pałacowego ma bardzo oficjalny charakter i jest rzeźbiarsko bardzo bogaty. Można szczegółowo przyjrzeć się poszczególnym scenom, a także ogarnąć wzrokiem całość z jednego punktu. To idealne miejsce do analizowania zestawu roślin przedstawionych w dekoracjach rzeźbiarskich! Zachęcamy do lektury innych artykułów na temat znaczeń i symboliki roślin z elewacji pałacu wilanowskiego (patrz niżej: polecane).
