Sąd podkomorski ograniczał się do jednego tylko urzędnika: podkomorzego. Miał on do pomocy jeszcze tzw. komorników, właściwą władzą był jednak sam podkomorzy. Jego urząd wykształcił się jako funkcja sądowa w XIV w. Podobnie jak członkowie sądu ziemskiego podkomorzy pobierał wynagrodzenie od liczby osądzonych spraw. W 1496 r. postanowiono, że podkomorzy razem ze swymi współpracownikami (komornikami) ma pobierać od każdej czynności prawnej po trzy grzywny. Z czasem to wynagrodzenie, ze względu na zmianę wartości pieniądza, praktycznie straciło jakiekolwiek znaczenie.
Podkomorzego, podobnie jak sędziów, mianował król spośród czterech kandydatów zaproponowanych przez sejmik. Sąd podkomorski zajmował się tylko jedną, wydzieloną spod kompetencji innych sądów kategorią spraw: sporami o granice dóbr ziemskich. Podkomorzy sądził takie spory w terenie, by móc bezpośrednio ustalić właściwy przebieg granic dóbr należących do różnych właścicieli.
Ponieważ podkomorzy zajmował się sprawami bardzo istotnymi z punktu widzenia szlachty i rozstrzygać miał o nich samodzielnie, to jego osoba i urząd były otoczone powszechnym szacunkiem. W hierarchii lokalnych urzędów ziemskich zajmował on bardzo wysokie miejsce: za kasztelanami i przed starostą, chorążym czy sędzią ziemskim. W Koronie był najwyższym niesenatorskim urzędem ziemskim. W wypadku awansu choćby o jeden tylko stopień albo stawał się członkiem senatu (najczęściej kasztelanem), albo przechodził na stanowisko związane ze sprawowaniem jakiegoś urzędu centralnego.
W praktyce podkomorzy nie miał wielu możliwości autorytarnego decydowania o sprawach, którymi z urzędu się zajmował. Sądy o granice dóbr ziemskich odbywały się w terenie, tam zbierano dowody i po wysłuchaniu stron wytyczano granice spornych dóbr ziemskich. Podkomorzy miał za zadanie doprowadzić do kompromisu i wspólnego rozgraniczenia posiadłości. Właśnie z uwagi na ten kompromisowy tryb postępowania kandydat na ten urząd musiał cieszyć się powszechnym szacunkiem i autorytetem, które pozwalały mu na efektywne sprawowanie swej funkcji.
Oznaką i symbolem władzy podkomorzego był rydel (łopata), który służył do usypywania kopców granicznych (w ten sposób oznaczano dawniej granice dóbr ziemskich). Nie oznacza to oczywiście, że podkomorzy – wysoki urzędnik i lokalny dostojnik – sam pracował łopatą. Rydel podkomorski był symboliczną, tradycyjną, cenną oznaką władzy – wykonany ze srebra, ozdobiony herbem i napisami był przez rodzinę pieczołowicie przechowywany jako pamiątka honorów i zaszczytów.
