Potrzeba zwoływania sejmików deputackich pojawiła się wraz z powołaniem Trybunału Koronnego i Trybunału Wielkiego Księstwa Litewskiego (od 1582). Miały one na celu wybranie deputatów czyli sędziów do tych najwyższych sądów szlacheckich w Rzeczypospolitej. Sejmiki te były jedynymi zwoływanymi regularnie. W Koronie deputatów wybierano pomiędzy 9 a 16 września, tj. w pierwszy poniedziałek po święcie Narodzenia Panny Marii. Na Litwie datę wyboru wyznaczono na 2 lutego, czyli dzień Matki Boskiej Gromnicznej. Deputatem mógł zostać każdy szlachcic, który nie był posłem na sejm i nie miał sprawy w trybunale. Nie musiał posiadać wykształcenia prawniczego, a na powtórny wybór mógł liczyć dopiero po czterech latach.
