Apoteoza herbu Sobieskich - Janina
DE EN PL
Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie

Pasaż Wiedzy

Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie

Apoteoza herbu Sobieskich - Janina Hanna Widacka
44_apoteoza herbu janina_1.jpg

Wśród niezliczonych druków panegirycznych, poświęconych królewskiemu domowi Sobieskich, poczesne miejsce zajmuje dzieło poety Wojciecha Stanisława Chrościńskiego Clypaeus Serenissimi Joannis Tertii, Regis Poloniarum, wydane w Brzegu w 1717 r., nakładem Godofreda Trampiusa. Ów panegiryk, zawierający historię i dość bałamutną genealogię rodu, jest wszakże dowodem trwałości sentymentu autora dla Sobieskich.

Druk ozdobiła dekoracyjna i, niestety, niesygnowana akwaforta, autorstwa zapewne któregoś ze śląskich grafików, wyobrażająca chwałę opiewanej rodziny Jana III. Unoszący się w przestworzach Archanioł Michał trzyma we wzniesionej ręce miecz ognisty – atrybut sprawiedliwości ale też i żarliwości oraz ognia wiary ; w drugiej zaś – usianą gwiazdami tarczę. Ma ona podwójne znaczenie: jako herb Sobieskich Janina oraz jako niebiańskie Scutum Sobiescianum, a więc największych rozmiarów tarcza o wypukłym kształcie, zapewniająca skuteczna ochronę. Tarcza taka symbolizuje opiekę Bożą, a zarazem wiarę, ponieważ – zgodnie ze słowami św. Jana Chryzostoma – „jak tarcza jest trzymana przed całym ciałem, będąc jakby murem, tak też i wiara: wszystko odpiera”. Zatem aluzje do osoby Jana III, zbawcy ówczesnej chrześcijańskiej Europy, są nader przejrzyste. Rycina nie jest wolna od błędów rysunkowych w perspektywicznym skrócie postaci Archanioła, mimo to nie można odmówić jej pewnego wdzięku.

Autor druku, wierszopis i tłumacz Chrościński (ok. 1665 – zm. po 1722), pochodził ze stanu mieszczańskiego. Urodzony w Warszawie, uczestniczył w młodości w Odsieczy Wiedeńskiej. W 1685 r. Jan III za zasługi literackie i wojskowe nadał mu szlachectwo i herb Junosza, a także tytuł sekretarza królewskiego, wraz z kierownictwem kancelarii. Chrościński, powiązany bliskimi stosunkami z dworem, stał się żarliwym stronnikiem Sobieskich. Bardzo ciężko przeżył śmierć monarchy. Usunięty z dworu za czasów Augusta II, umarł podobno w sędziwym wieku za panowania następnego Wettyna.

Informujemy, iż w celu optymalizacji treści dostępnych na naszej stronie internetowej oraz dostosowania ich do Państwa indywidualnych potrzeb korzystamy z informacji zapisanych za pomocą plików cookies na urządzeniach końcowych Użytkowników. Pliki cookies mogą Państwo kontrolować za pomocą ustawień swojej przeglądarki internetowej. Dalsze korzystanie z naszej strony internetowej, bez zmiany ustawień przeglądarki internetowej oznacza, iż akceptują Państwo stosowanie plików cookies. Potwierdzam, że aktualne ustawienia mojej przeglądarki są zgodne z moimi preferencjami w zakresie stosowania plików cookies. Celem uzyskania pełnej wiedzy i komfortu w odniesieniu do używania przez nas plików cookies prosimy o zapoznanie się z naszą Polityką prywatności.

✓ Rozumiem