Czartoryski August (1697-1782), wojewoda ruski. Za młodu w rycerskim zakonie joannitów na Malcie, potem walczył w wojsku austriackim przeciw Turkom. W roku1731 został wojewodą ruskim i poślubił Zofię z Sieniawskich Denhoffową, dziedziczkę wielkiej fortuny.
August Czartoryski wraz z bratem Michałem i szwagrem Stanisławem Poniatowskim przez lata budował umiejętnie potęgę ekonomiczną i polityczną rodu. Zaangażowali się w roku 1733 po stronie Stanisława Leszczyńskiego, lecz potem przeszli na stronę Augusta III; ich stronnictwo, w latach 40-tych wspierające dwór saski, w 50-tych wobec niego opozycyjne, nazwano Familią. Światły, o wybitnym umyśle, uważany za kandydata do korony, był czołowym politykiem kraju, liczono się z nim także za granicą. Marszałkował konwokacji w roku 1764 i następnym sejmom (do r. 1766), z pomocą Rosji doprowadził do osadzenia na tronie polskim „familijnego” kandydata, Stanisława Augusta Poniatowskiego, a potem czujnie nadzorował jego poczynania.
Wojewoda ruski sprawnie organizował zarządzanie swymi rozległymi dobrami, które dzięki temu przynosiły znaczne dochody. Rezydował chętnie w Puławach i w Wilanowie, dbał też o Brzeżany i Sieniawę. Pozostawił syna Adama Kazimierza i córkę Izabelę (Elżbietę), wydaną za Stanisława Lubomirskiego.
