Fot. Z. Reszka. Kliknij aby zobaczyć więcej zdjęć.

Simon Luttichuys (1610-1661), starszy brat portrecisty Isaaca Luttichuysa, był prawdopodobnie uczniem malarza martwych natur Jana Janszoona Trecka w Amsterdamie, toteż z amsterdamskim kręgiem sztuki należy zapewne wiązać jego Martwą naturę ze srebrnym kubkiem. Sposób przedstawiania określonych motywów i kształtowania form zdaje się potwierdzać nawiązanie do sztuki Jana Davidszoona de Heema, pod którego wpływem miałby tworzyć Luttichuys w latach 50. XVII w. Autorstwo obrazu budziło wątpliwości, przypisywano go Willemowi Hedzie i Thiérry’emu de Massowi, jednak odczytanie sygnatury przesądza o atrybucji obecnej.

Urok tego lirycznego w swej prostocie przedstawienia tkwi w niewymuszonej aranżacji przedmiotów ujętych w jasną kompozycję oraz w zastanawiającej wręcz oszczędności środków wyrazu. Powściągliwość artysty sprawia, że dobrze znane z ówczesnych obrazów rekwizyty nabierają nowej wymowy. Typowe akcesoria martwych natur, gubiące zazwyczaj swą indywidualność w wielości relacji formalnych i odniesień symbolicznych, w tej wyciszonej kompozycji zdają się jaśnieć własnym blaskiem. Precyzja w oddaniu szczegółów nie zakłóca czytelności obrazu, a dobitniejszej ich prezentacji służy zastosowanie neutralnego, umownego tła.

Martwa natura świadczy o subtelności pędzla i wyczuciu kolorystycznym Luttichuysa. Mocniejszy akcent w stonowanej kolorystyce obrazu stanowią łagodne oranże zestawione z głęboką zielenią aksamitu. Skośne promienie światła wydobywają przedmioty z półcienia i stanowią o ich charakterystyce optycznej. Każda z przedstawionych rzeczy, zależnie od swej struktury i koloru, chwyta je inaczej. Ślizgają się po powierzchni kubka, uwydatniając delikatny ryt, błądzą po krawędzi tacy, pozwalając przedmiotom przeglądać się w srebrnym „zwierciadle”, zanurzają się w miękkości absorbującego je aksamitu. Sugestię plastyczności wzmaga intensyfikacja blasku w miejscach wzajemnych odbić sreber i niebywałe zdyscyplinowanie lśnień. Luttichuys podejmuje swoistą grę z fakturą przedmiotów. Odwraca niejako porządek rzeczy i przyzwyczajeń widza, przydając matowego blasku perłowemu trzonkowi noża, zaciemniając jego ostrze; potęguje wrażenie, pogrążając w mroku szklany puchar.