W 2015 roku do zawodów terapeutycznych dołączyła arteterapia, czyli leczenie przez sztukę. Ta forma oddziaływań łączy w sobie elementy psychologii oraz umiejętność poruszania się w konkretnych dziedzinach sztuki. Tak jak psychoterapia, arteterapia pozwala zarówno dziecku, jak i dorosłemu w bezpiecznej formie wyrażać, poznawać i zmieniać siebie. Różnica polega na metodach ukrytych w słowie „forma” oraz stopniu ich wykorzystania podczas sesji terapeutycznych. Terapia przez sztukę poza słowem mówionym ma do dyspozycji cały wachlarz działań artystycznych. Zazwyczaj jest kojarzona głównie z technikami plastycznymi, które wykorzystywane są w oddziaływaniach leczniczych oraz naprawczych (terapia przez sztuki wizualne), leczeniu kolorami (chromoterapia) oraz w estetoterapii i muzeoterapii – poprzez kontakt z dziełami sztuki. W praktyce jednak arteterapia zawiera w sobie całe spektrum sztuk. Mówimy o niej m.in. wtedy, gdy pracujemy terapeutycznie, bazując na materiałach czytelniczych (biblioterapia), wykorzystujemy do celów leczniczych taniec i ruch (choreoterapia), muzykę i jej elementy (muzykoterapia) lub przygotowujemy spektakle teatralne (teatroterapia) (Sikorski 2009). Psychoterapeuci także korzystają z technik przypisanych terapii przez sztukę, jednak czynią to sporadycznie, podczas gdy bazą arteterapii jest proces twórczy. Pojedyncze komponenty poszczególnych terapii ze spektrum arteterapii w praktyce leczniczej mogą się przenikać i uzupełniać w ramach jednej sesji terapeutycznej. Wybór zastosowanych technik pozostaje w gestii arteterapeuty, który dobiera je indywidualnie do każdej osoby, jej możliwości oraz poruszanych aktualnie problemów.

W 2015 roku do zawodów terapeutycznych dołączyła arteterapia, czyli leczenie przez sztukę. Ta forma oddziaływań łączy w sobie elementy psychologii oraz umiejętność poruszania się w konkretnych dziedzinach sztuki. Tak jak psychoterapia, arteterapia pozwala zarówno dziecku, jak i dorosłemu w bezpiecznej formie wyrażać, poznawać i zmieniać siebie. Różnica polega na metodach ukrytych w słowie „forma” oraz stopniu ich wykorzystania podczas sesji terapeutycznych. Terapia przez sztukę poza słowem mówionym ma do dyspozycji cały wachlarz działań artystycznych. Zazwyczaj jest kojarzona głównie z technikami plastycznymi, które wykorzystywane są w oddziaływaniach leczniczych oraz naprawczych (terapia przez sztuki wizualne), leczeniu kolorami (chromoterapia) oraz w estetoterapii i muzeoterapii – poprzez kontakt z dziełami sztuki. W praktyce jednak arteterapia zawiera w sobie całe spektrum sztuk. Mówimy o niej m.in. wtedy, gdy pracujemy terapeutycznie, bazując na materiałach czytelniczych (biblioterapia), wykorzystujemy do celów leczniczych taniec i ruch (choreoterapia), muzykę i jej elementy (muzykoterapia) lub przygotowujemy spektakle teatralne (teatroterapia) (Sikorski 2009). Psychoterapeuci także korzystają z technik przypisanych terapii przez sztukę, jednak czynią to sporadycznie, podczas gdy bazą arteterapii jest proces twórczy. Pojedyncze komponenty poszczególnych terapii ze spektrum arteterapii w praktyce leczniczej mogą się przenikać i uzupełniać w ramach jednej sesji terapeutycznej. Wybór zastosowanych technik pozostaje w gestii arteterapeuty, który dobiera je indywidualnie do każdej osoby, jej możliwości oraz poruszanych aktualnie problemów.

Pionierem i propagatorem muzeoterapii w Polsce jest dyrektor Muzeum Narodowego w Kielcach, prof. dr hab. Robert Kotowski. To właśnie tam od 2018 roku cyklicznie odbywa się Ogólnopolska Konferencja Naukowa – Muzeoterapia, na której rozpatrywana jest współczesna rola muzeów i ich terapeutyczny wpływ na zwiedzających. W konferencji uczestniczą przedstawiciele sektorów takich jak szeroko pojęta sztuka, edukacja czy medycyna.

Zespół Maanam w utworze „Po prostu bądź” śpiewa: „nie oceniaj mnie / ani dobrze, ani źle / po prostu bądź, po prostu bądź i patrz”. To dobra zasada na drodze uważnej obecności. Bez oceniania siebie, autora dzieła oraz innych ludzi. Bez szukania sensu i nadawania znaczeń. Pozwólmy sobie po prostu na bycie w kontakcie z dziełem. Patrzmy. To wszystko możemy praktykować samodzielnie w ramach automuzeoterapii.

Ta sytuacja kazała mi się zatrzymać i pomyśleć o zagadnieniu muzeoterapii raz jeszcze. Na świeżo i z uwzględnieniem także młodych odbiorców sztuki. Skoro moja 11-latka bez wsparcia merytoryczną wiedzą, a jedynie na bazie swojego doświadczenia mówi, ile siły daje jej muzeum (bo rozwój postrzegam jako siłę), oznacza to, że muzeoterapia jest środkiem do samorozwoju.

Silwoterapia to korzystne dla organizmu ludzkiego obcowanie z drzewami i krzewami. Taki zielony teren połączony z dziełami sztuki łączy silwoterapię z muzeoterapią. Tworzy przestrzeń, w której możemy trenować naszą uważną obecność.

Wróćmy jednak do muzeum. Wyposażeni we własny sposób postrzegania oraz historię życia wchodzimy do jego wnętrza. Czujemy jego zapach, który od razu oddziałuje na nasz mózg. Jeśli zostanie odczytany jako znajomy, może przywołać wspomnienia z nim związane – te przyjemne lub mniej miłe. Wchodzimy do sali muzealnej, zauważamy eksponaty i zaczynamy je badać zmysłem wzroku, niekiedy dotyku. Spotykamy się ze światem wewnętrznych przeżyć artysty zaklętym w stworzonym przez niego dziele. Patrząc na ślady po pociągnięciach dłuta czy pędzla, na kształty oraz barwy, nie jesteśmy w stanie dostrzec więcej, niż już wiemy – bodźce wzrokowe przywołują nasze wspomnienia, generują myśli, pobudzają emocje. Oznacza to, że otwierając się na dany obiekt (w tym przypadku muzealny), w rzeczywistości eksplorujemy siebie w relacji z nim, zaglądamy do swojego wnętrza. Patrząc na rzeźbę przedstawiającą nagą kobietę, możemy doświadczać silnych emocji, takich jak np. zachwyt, ekscytacja albo zażenowanie czy wstyd. Możemy przyśpieszyć kroku albo przystanąć, a w głowie mogą pojawić się różnorakie myśli. Tak różne reakcje wynikają z tego, co zostało w nas zakodowane i uwarunkowało nasz stosunek do danego zagadnienia – w tym przypadku do nagości.