PL EN
Unia Europejska
Unia Europejska
nieslyszacy
PL EN
Unia Europejska
Unia Europejska

Portret Dziewczyny z Niezapominajkami („Księżniczka”)

karta katalogowa kolekcji

Kolekcja

Malarstwo
Lucas Cranach Starszy
Wittenberga
1526 r.
Tempera, olej, drewno
34,9 x 23,8 cm
Sygnatura: znak Cranacha Starszego - stylizowany wąż ze skrzydłami nietoperza uniesionymi do góry
Wil.1518

Portret dziewczyny z niezapominajkami, Lucas Cranach St., Niemcy, 1526

Sygnatura oraz cechy stylistyczne obrazu wskazują, że jest on dziełem Łukasza Cranacha Starszego (1472-1553). Artysta sygnował swoje prace od 1508 r. zazwyczaj monogramem i znakiem uskrzydlonego węża; do 1537 r. są to skrzydła nietoperza, później pochylone, ptasie (prawdopodobnie orle). Ten przyjęty przez Cranacha Starszego emblemat świadczył o jego doskonałej znajomości humanistycznego języka znaków obrazowych. Pierwowzorem tej symboliki był prawdopodobnie bazyliszek, używany od XIV w. przez cechy jako godło malarzy (najstarszy występuje na pieczęci cechu malarskiego w Erfurcie). Uskrzydlony wąż był atrybutem Kronosa. Jest to zatem aluzja do nazwiska Cranacha, który stosował jego zlatynizowaną formę - Lucas Chronus (poprawnie łacińska forma powinna brzmieć Lucas Cronaciensis). Było to więc ewidentne nawiązanie do greckiego boga czasu Chronosa vel Kronosa, utożsamianego z rzymskim Saturnem. W udoskonalonej wersji artysta przedstawiał węża z wyraźnie czytelnymi skrzydłami nietoperza, w koronie i trzymającego w paszczy pierścień - symbol zasłużonej zapłaty. Ten wybrany przez Cranacha znak był zarazem był metaforą malarskiej biegłości, którą Czas czyli Chronos slusznie nagradza.

Próby ustalenia nazwiska tajemniczej piękności nie powiodły się. Przypuszczano, że portret przedstawiał księżniczkę Sybillę van Cleve. Samo określenie „księżniczka”, zapisane w niektórych inwentarzach, budzi jednak wiele wątpliwości. Cranach wielokrotnie malował strojne damy w podobnych kapeluszach, o zbliżonych rysach twarzy, w których przetwarzał (powtarzał) upodobany przez siebie kanon urody kobiecej. Jego pierwowzorem mogło być kilka modelek, pochodzących z różnych sfer społecznych, niekoniecznie arystokratycznych. Trzymana w ręku przez portretowaną gałązka niezapominajek może świadczyć, że był to portret „narzeczeński”.

Istnieje przekaz, że obraz znajdował się w Wilanowie już w 1743 r. w zbiorach Czartoryskich,. potem był wymieniony w Wilanowie w 1793 r. w zbiorach Izabeli Lubomirskiej; a następnie przeszedł do kolekcji Potockich i był odnotowany w katalogu z około 1825 r.; prawdopodobnie należał do Stanisława Kostki Potockiego lub jego żony Aleksandry z Lubomirskich.

Krystyna Gutowska-Dudek

glowka_kobiety_logo.JP

Opowiadamy o kolekcji wilanowskiej

Wilanowska kolekcja jest jak mikrokosmos sztuki. Znajdują się w niej antyczne wazy, dzieła Cranacha, Rubensa i Davida, niderlandzkie martwe natury, …

madonna_z_dzieciatkiem_i_janem_chrzcicielem_na strone

Madonna z Dzieciątkiem i św. Janem Chrzcicielem

Obraz łączony z twórczością znakomitego malarza florenckiego, którego prawdziwe nazwisko brzmiało Andrea d’Agnolo, a nazywano go del Sarto ze względu na to, że jego ojciec był krawcem. Podobna kompozycja przypisana Franciabigiowi, przyjacielowi del Sarta została odnotowana w 1970 r. w Heim Gallery w Londynie.

Anna Jagiellonka.jpg

Portret królowej Anny Jagiellonki

Wykonany z pietyzmem portret królowej – ostatniej władczyni z dynastii Jagiellonów – dopełnia (zgodnie z konwencją epoki) tarcza herbowa i …

Biuletyn Informacji Publicznej Biuletyn Informacji Publicznej

Muzeum w Internecie

Organizator

Partnerzy

Sponsorzy

Idea & Design
Copyright © Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie

Informujemy, iż w celu optymalizacji treści dostępnych na naszej stronie internetowej oraz dostosowania ich do Państwa indywidualnych potrzeb korzystamy z informacji zapisanych za pomocą plików cookies na urządzeniach końcowych Użytkowników. Pliki cookies mogą Państwo kontrolować za pomocą ustawień swojej przeglądarki internetowej. Dalsze korzystanie z naszej strony internetowej, bez zmiany ustawień przeglądarki internetowej oznacza, iż akceptują Państwo stosowanie plików cookies. Potwierdzam, że aktualne ustawienia mojej przeglądarki są zgodne z moimi preferencjami w zakresie stosowania plików cookies. Celem uzyskania pełnej wiedzy i komfortu w odniesieniu do używania przez nas plików cookies prosimy o zapoznanie się z naszą Polityką prywatności.

✓ Rozumiem