Portret trumienny Zygmunta Tarły (zm. 1689) (?)
karta katalogowa kolekcji
Malarstwo
Malarz polski
Polska
kon. XVII w.
Olej, blacha miedziana
33 x 44,6 cm
Wil.1978
Interesujący przykład półpostaciowego, owalnego portretu trumiennego, namalowanego na sześciobocznej, wtórnie przyciętej blasze. Podobizna zmarłego umieszczona jest centralnie w owalnej, złotej ramce na srebrzystoszarym tle, po bokach znajdują się złote litery: Z. T. |S. P. Jest to prawdopodobnie skrót napisu: Zygmunt Tarło starosta pilzneński. Całość w drugiej złotej ramce, ujętej w malowany, zastępujący repusowanie ornament z wici roślinnej, na tle którego u góry i u dołu umieszczono złote litery o niewyjaśnionym znaczeniu: ZC | P I K. M. Osobę portretowaną zidentyfikowano na podstawie znajdującej się na odwrocie obrazu kartki maszynopisu: Zygmunt Tarło h. Topór (Starosta Pilzneński) syn Piotra Aleksandra wojew. Lube - | skiego i Jadwigi Lanckorońskiej | zmarł 1689 r.| o.
Portret wyróżnia staranne, nieschematyczne opracowanie rysów Tarły oraz modelowanie niemalże światłocieniowe. W XVII i na początku XVIII w. powstały zbliżone konterfekty, namalowane w owalu na sześciobocznej, srebrnej, bogato repusowanej blasze. Tu wspomnieć można Portret Jakuba Szczawińskiego (kościół parafialny w Szczawinie Kościelnym), a także Portret nieznanego szlachcica oraz Portret Aleksandra Dominika Lubomirskiego (Muzeum 600-lecia Jasnej Góry w Częstochowie).
Malowany ornament obramienia blachy występuje na Portrecie Jakuba Farqvhar (zm. 1653; Muzeum Narodowe w Poznaniu). Ponadto tworzono podobne wizerunki, ukazujące półpostać zmarłego, np. Portret nieznanego szlachcica (po 1650; katedra gnieźnieńska, oraz Portret Zygmunta Dziembowskiego (1674; Muzeum w Międzyrzeczu Wielkopolskim).
Krystyna Gutowska-Dudek
Polecane
Srebrny portret trumienny Ludwiki Anny Teodory Leszczyńskiej
Zwyczaj tworzenia portretów trumiennych upowszechnił się w Rzeczpospolitej w XVII i XVIII wieku jako wyjątkowy, charakterystyczny element kultury sarmackiej. Były …
Vanitas vanitatum et omnia vanitas – Marność nad marnościami i wszystko marność
Cytat ten został zaczerpnięty z biblijnej Księgi Koheleta. Pełne pesymizmu słowa przypadły do gustu szczególnie ludziom żyjącym w okresie baroku. …
Śmierć rycerska w kulturze sarmackiej
Szlachta Rzeczypospolitej, choć już w XVI w. przekształciła się w stan ziemiański, zawsze określała się mianem stanu rycerskiego. Ideały rycerskie …
