Silva Rerum | 14.02.2012 Południowa elewacja Pałacu w Wilanowie została niemal w całości przebudowana w XVIII w. na polecenie Elżbiety Sieniawskiej. Dobudowano wówczas oba boczne skrzydła Pałacu w Wilanowie. Elewacja południowego skrzydła ma na wschodnim krańcu dwa duże okna. Każdy bok wnęki okiennej ozdobiono pilastrem i kolumną. Nazwałam „owocowymi” ze względu na niezwykłe kapitele (wyjaśniam to dokładniej w artykule Co to są „owocowe kolumny”?). Głowice te są ozdobione dużymi ślimacznicami, a z ich zwojów zwieszają się szarfy, na których w otoczeniu liści wiszą różnorodne owoce.
Po bliższym przyjrzeniu się można odnieść wrażenie, że ich twórca przywiązywał szczególnie dużą wagę do ukazania wielkiego zróżnicowania kształtów tych organów roślinnych. Niektóre z nich stanowią jedynie wytwór fantazji artysty - są fantastyczne, nie przypominają żadnych znanych mi roślin (trzeba oczywiście brać pod uwagę możliwość, że takie owoce w rzeczywistości istnieją, ale ja ich po prostu nie znam), natomiast inne stanowią bardzo wierne odzwierciedlenie budowy owoców konkretnych gatunków. Wystarczy kliknąć w wybraną fotografię, żeby zobaczyć ją w powiększeniu i dowiedzieć się, jakie owoce zawierają wybrane głowice.
Kolumna P1 (na pilastrze - owoc niezidentyfikowany; na kolumnie - makówka, owoc fantazyjny, makówka)
Głowica kolumny zawiera dwie makówki (zob. artykuł na ten temat) – ta z prawej jest pęknięta, a z lewej widać owoc nieuszkodzony. W centrum wkomponowano jakiś fantastyczny owoc – w pęknięciu okrywy owocowej widać liczne nasiona (bardzo regularnie i gęsto rozmieszczone). Nie jest to granat, bo na szczycie owocu nie ma pozostałości po kielichu kwiatowym.
Do wnęki okiennej dobudowano pilaster ozdobiony niezidentyfikowanym owocem. Owoc wygląda bardzo prawdopodobnie, ale jest tak mało specyficznie zbudowany, że nie można go oznaczyć.
Kolumna P2 (na kolumnie - pigwa, jabłko?, cytrus; na pilastrze - cytrus)
W tym zestawie występują aż dwa owoce cytrusowe (zob. artykuł na ten temat) - jeden z nich zdobi głowicę pilastru (czyli: filara dobudowanego do ściany wnęki okiennej), a drugi widać z prawej strony kapitelu kolumny. Od frontu kolumny jest jabłko (na szczycie owocu widać dobrze pozostałości kielicha kwiatowego, zob. artykuł na ten temat), a jej prawy bok zawiera bardzo realistycznie przedstawioną pigwę (zob. artykuł na ten temat).
Kolumna P3 (na pilastrze – owoc niezidentyfikowany; na kolumnie – owoc niezidentyfikowany, orzechy laskowe?, owoc niezidentyfikowany)
Motywy roślinne na obu widocznych na zdjęciu kapitelach (kapitel kolumny i kapitel pilastru - „półkolumny” zamontowanej we wnęce okiennej) są trudne do identyfikacji. Jedynie w przypadku owoców wbudowanych w centralną część kolumny można snuć jakieś domysły - to mogłyby być mocno stylizowane orzechy laskowe (a i tego nie jestem pewna..., zob. artykuł na ten temat).
Kolumna P4 (na kolumnie - karczoch, winogrono, karczoch; na pilastrze - owoc niezidentyfikowany)
W centrum kolumny widać zgrupowanie licznych kulistych owoców. To owocostan winorośli (zob. artykuł na ten temat) - winne grono, otoczone klapowanymi liśćmi. Taki kształt liści jest unikalny wśród wszystkich wilanowskich „owocowych kolumn”, ale też niezbyt typowy dla winorośli właściwej! Z obu boków kolumny są dwa młode kwiatostany karczocha (zob. artykuł na ten temat). Kształt otaczających je liści jest również zbliżony do liści Cynara scolymus.
Pilaster przy ścianie jest natomiast zwieńczony głowicą z niezidentyfikowanym owocem - nic charakterystycznego, żadnej podpowiedzi...
Aut. fot.: H. Galera