Zadanie 12. Obserwuj zmiany
Fenologia to nauka zajmująca się zależnościami między czasem występowania zjawisk w świecie przyrody i porami roku, a ściślej rzecz biorąc – czynnikami klimatycznymi. Jakie mogą być to zjawiska? W świecie roślin będzie to na przykład: kiełkowanie, wypuszczanie liści, kwitnienie, dojrzewanie owoców, a w świecie zwierząt: termin odlotów i przylotów migrujących ptaków czy owadów, sen zimowy, przepoczwarzanie ważek, składanie jaj i wykluwanie się piskląt.
W przyrodzie wiele zjawisk zachodzi cyklicznie. Ta powtarzalność sprawia, że co roku oczekujemy na kwitnienie zawilców, wiosenny śpiew ptaków czy jesienny festiwal barw. Każda pora roku daje nam możliwość prowadzenia różnego typu obserwacji, dzięki temu udając się wielokrotnie w to samo miejsce, możemy dostrzec, jak zmienia się ono w ciągu roku. Tego typu obserwacje prowadzone nawet w naszej najbliższej okolicy mogą unaocznić nam wielkoskalowe zmiany. Fenologia wymaga cierpliwości i wytrwałości, ale wysiłek, który ponoszą teraz obserwatorzy, w przyszłości pozwoli na lepsze udokumentowanie trudnych do zauważenia na co dzień trendów. Otrzymane w ten sposób wyniki mogą też pełnić funkcję systemu ostrzegania. Wszak zmieniający się klimat wpływa na całość środowiska przyrodniczego, w tym także na nas.
Każdy może prowadzić fenologiczne obserwacje. Przygotuj notatnik i zastanów się, jakie zjawisko będzie przedmiotem Twoich badań. Może za Twoim oknem rośnie drzewo i możesz notować, kiedy pojawiają się na nim liście, kwiaty i owoce? Wybierając się na regularne spacery, zapisuj datę, warunki atmosferyczne i to, co udało Ci się dostrzec. W ogrodach wilanowskich można prowadzić wiele tego typu obserwacji. Możesz na przykład notować gatunki ptaków, które uda Ci się zaobserwować w czasie spaceru. W ten sposób przekonasz się, jak lista będzie się zmieniać w kolejnych miesiącach roku. Jeśli tego typu obserwacje prowadzić będziemy regularnie, po kilku latach może wyłonić się z nich interesująca prawidłowość.
