„Chrystus Zbawca Świata” („Salvator Mundi”) z Kolekcji prywatnej
Bezpośrednim pierwowzorem dla obrazu Chrystus Zbawca Świata (Salvator Mundi) z Kolekcji prywatnej jest dzieło przypisywane Bartholomeusowi Sprangerowi (1546–1611), przechowywane w galerii obrazów przy kościele Hieronimitów (La Quadreria dei Girolamini) w Neapolu.
Druga, bardzo podobna wersja tej kompozycji, również przypisywana Sprangerowi, od 1983 r. znajduje się w zbiorach Musée Ingres Bourdelle w Montauban we Francji (tempera, deska, 32,5 x 25,5 cm; nr inw. MI.83.5.2)[1]. W owej wersji dają się zaobserwować drobne różnice w stosunku do dwóch wspomnianych obrazów, zwłaszcza w partii oczu i łuków brwiowych oraz w sposobie malowania włosów Chrystusa, jak również w masywniejszym modelunku kuli ziemskiej, na której Zbawca Świata, przenikliwie wpatrujący się w widza, opiera obydwie dłonie.
Spranger, urodzony w Antwerpii malarz i rytownik, wkrótce po przybyciu do Włoch w 1565 r. otrzymywał prestiżowe zamówienia od dworów: kardynalskiego (Alessandra Farnese; 1567) i papieskiego (Piusa V; 1570). Kariera artystyczna Sprangera nabrała większego tempa od nominacji w 1581 r. na nadwornego malarza cesarza Rudolfa II Habsburga w Pradze; niebawem zyskał on wpływ na całą oprawę estetyczną Rudolfińskiego dworu. Od 1582 r. z polecenia cesarza odbywał podróże do Augsburga i Wiednia, potem znów osiadł w Pradze. Zyskał ogólnoeuropejską sławę mistrza Manieryzmu, ugruntowaną jeszcze dzięki ostatnim badaniom[2].
Kopia według Bartholomeusa Sprangera, którą można podziwiać na wystawie w pałacu wilanowskim, została namalowana w technice olejnej na blasze miedzianej o wymiarach 29,2 x 38,2 cm. Jej autor pozostaje nieznany. Na podstawie badań konserwatorskich czas powstania obrazu określa się (w przybliżeniu) na XVII–XVIII w.
[1] https://www.pop.culture.gouv.fr/notice/joconde/06070000256 (dostęp: 11.10.2020).
[2] Zob. np. katalog wystawy monograficznej Sprangera, otwartej w listopadzie 2014 r. w Metropolitan Museum of Art: S. Metzler, Bartholomeus Spranger: Splendor and Eroticism in Imperial Prague, New York: The Metropolitan Museum of Art, November 3rd, 2014.
Polecane
„Madonna z Dzieciątkiem i barankiem” z Kolekcji Książąt Lubomirskich
Obraz Madonna z Dzieciątkiem i barankiem został wypożyczony z Kolekcji Książąt Lubomirskich. Niedatowany, przypisywany dawniej Leonardowi da Vinci (1452–1519), niegdyś …
„Dzieciątko błogosławiące" z kręgu Lorenza di Credi (ok. 1500)
Worcester Art Museum (Worcester, USA) posiada w swoich zbiorach obraz zatytułowany Cud Świętego Donata z Arezzo (technika olejna, deska; Theodore T. and Mary G. Ellis Collection, 1940.29 )[1], przypisywany Leonardo da Vinci i Lorenzo di Credi (właśc. Lorenzo d’Andrea d’Oderigo; ok. 1456/58/60-1536/37?), który kształcił się w tej samej, co Mistrz, pracowni Andrei del Verrocchia (właśc. Andrea di Michele di Francesco Cione; 1435-1488).
„Chrystus wśród doktorów” Bernardina Luiniego (?)
Na wystawie Leonardiana w kolekcjach polskich w Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie prezentujemy zagadkowy i wyjątkowy w polskich …
Portrety Joanny Aragońskiej a wilanowski „Salvator Mundi”
Prezentowany na wystawie Leonardiana w kolekcjach polskich obraz Zbawca Świata (Salvator Mundi; nr inw. Wil.1016) był dawniej kojarzony poprzez formalne …
„Modestia et Vanitas” Giovanniego Volpato wg Bernardina Luiniego
Przedstawienie znane pod różnymi tytułami: „Skromność i Próżność” (łac. Modestia et Vanitas), „Święta Marta i święta Maria Magdalena”, „Nawrócenie świętej …
„Madonna z Dzieciątkiem” Bernardina Luiniego
Obraz „Madonna z Dzieciątkiem” przypisywany Bernardinowi Luiniemu pochodzi z historycznej kolekcji księcia Konstantego Adama Czartoryskiego (1774–1860) z pałacu w Weinhaus …
„Święta Katarzyna Aleksandryjska” Friedricha Theodora Michaela Johna
Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie przygotowało wystawę „Leonardiana w kolekcjach polskich”, która jest dostępna dla publiczności do 15 …
Korespondencja Leonardiańskich wzorców. Z wystawy „Leonardiana w kolekcjach polskich” w Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie
Rycina Girolama Mantellego (przed 1785-1793?), przedstawiająca studium pochylonej kobiecej głowy (il.1), została wykonana według rysunku, który dawniej uchodził za dzieło …
Zaginione leonardiana z kolekcji wilanowskiej. Część II: „Głowy apostołów z Ostatniej Wieczerzy” Leonarda da Vinci
Wśród obiektów zaginionych po II wojnie światowej ze zbiorów wilanowskich znajdują się rysunki (kartony) Głów apostołów z Ostatniej Wieczerzy Leonarda …
„Wizerunki zniekształcone” Francesca Melziego i Václava Hollara według Leonarda da Vinci
W 1650 r. Wenceslaus Hollar (w innym brzmieniu: Václav Hollar; 1607-1677), rytownik czeskiego pochodzenia (urodził się w Pradze), opublikował odwzorowanie …
Wystawa „leonardowska” w Muzeum Narodowym w Warszawie w 1952 r. (przypomnienie)
Minęło prawie sześćdziesiąt osiem lat od otwarcia wystawy leonardowskiej w Muzeum Narodowym w Warszawie (tytuł: „Leonardo da Vinci”; czerwiec-lipiec 1952 …
„Portret młodej kobiety z łańcuchem w kształcie skorpiona” Giovanniego Antonia Boltraffia – wyjątkowe leonardianum z kolekcji Potockich z Zatora i Jabłonny
W 1952 r. w „Biuletynie Historii Sztuki” ukazał się artykuł Jana Białostockiego (1921-1988) na temat Warszawskich „Leonardianów”[1], nawiązujący do wystawy …
Bernardino Luini, Andrea del Sarto i zaginiony „Święty Jan Chrzciciel z barankiem” z kolekcji wilanowskiej
Około 1525 r. Bernardino Luini (ok. 1480-1532), jeden z najzdolniejszych uczniów Leonarda da Vinci (1452-1519) w Mediolanie, namalował w technice …
Zaginione leonardiana z kolekcji wilanowskiej. Część I: „Święta Maria Magdalena” i „Madonna z Dzieciątkiem i świętym Janem” według Bernardina Luiniego (ok. 1480-1532)
Portret Artemizji z kolekcji hrabiego Franciszka Potockiego (1788-1853), prawdopodobnie kopia obrazu Maria Magdalena Giampietrina (właśc. Giovanni Pedrini lub Giovanni Pietro …
Co łączy „Świętą Marię Magdalenę Giampietrina”, „Chrystusa wśród doktorów” Bernardina Luiniego i „Portret Artemizji” z kolekcji hrabiego Franciszka Potockiego?
W 2010 r. dom aukcyjny Christie’s w Nowym Yorku wystawił na sprzedaż obraz olejny na desce Maria Magdalena przypisywany Giampietrinowi …
