„Compendium ferculorum albo zebranie potraw”
Stanisław Czerniecki
COMPENDIUM FERCULORUM albo zebranie potraw
oprac. Jarosław Dumanowski i Magdalena Spychaj,
wyd. III poprawione, Warszawa 2012, 240 stron, 70 ilustracji, ISBN 978-83-60959-91-6, seria Monumenta Poloniae Culinaria, tom I
Gotowanie może być sztuką, kucharz może być artystą, tak jak był nim Stanisław Czerniecki na dworze Lubomirskich w Wiśniczu. Zbiór jego przepisów wydany w 1682 r. pod tytułem Compendium ferculorum uważany jest za pierwszą polską książkę kucharską. To zaskakujące dzieło traktuje nie tylko o procedurach, w wyniku których powstanie jadalna potrawa. To książka o tym, jak pobudzać smak i wyobraźnię, jak zaskakiwać biesiadników, czarować ich wyglądem i sposobem wydania potraw.
Compendium ferculorum Stanisława Czernieckiego w opracowaniu prof. dr. hab. Jarosława Dumanowskiego i Magdaleny Spychaj otwiera serię, którą poświęcamy kulturze stołu w epoce nowożytnej. Towarzyszyć jej będą współcześnie skomponowane autorskie książki kucharskie, przekształcające staropolskie zalecenia w przepisy kulinarne dla potrzeb dzisiejszych smakoszy i uczestników planowanych przez nas, muzealnych programów edukacyjnych.
Król Jan III Sobieski, wojownik i mecenas sztuki, był wielkim smakoszem. Cieszymy się zatem, że to właśnie w Wilanowie, umiłowanej siedzibie króla, wydajemy siedemnastowieczną książkę kucharską w naukowym opracowaniu i w pięknej formie. Czytelniku – przeczytaj ją ze smakiem.
Książka – w pięknej oprawie i z wieloma barwnymi ilustracjami przedstawiającymi XVII/XVIII-wieczne obrazy i naczynia z kolekcji Muzeum Pałacu w Wilanowie – jest efektem współpracy Muzeum Pałacu w Wilanowie, Uniwersytetu Mikołaja Kopernika i Fundacji Książąt Lubomirskich. W październiku 2010 r. została wyróżniona nagrodą KLIO podczas XIX Targów Książki Historycznej w kategorii osiągnięć edytorskich.
Polecane
„Kucharz doskonały” Wojciecha Wielądki
Opublikowany w 1783 roku „Kucharz doskonały” to druga wydana drukiem polska książka kucharska. Styl Wojciecha Wielądki i jego opis kuchni różni się bardzo od „Compendium ferculorum”, słynnego dzieła Stanisława Czernieckiego, kuchmistrza rodu Lubomirskich i niedawno odkrytej „Mody bardzo dobrej smażenia różnych konfektów”, spisanej w latach 80. XVII wieku przez anonimowego kucharza związanego z dworem Radziwiłłów.
Moda bardzo dobra smażenia różnych konfektów
Spisana ok. 1686 r. „Moda bardzo dobra smażenia różnych konfektów…” to obszerny, szczegółowy i oryginalny rękopiśmienny zbiór przepisów kulinarnych, który można uznać za drugą polską książkę kucharską. Prawie cała nasza wiedza o kuchni staropolskiej była dotąd oparta na „Compendium ferculorum” ułożonym przez Stanisława Czernieckiego, kucharza Lubomirskich – dziele słynnym, które wydano w 1682 r., a następnie powielano w kolejnym stuleciu.
Sekrety kuchmistrzowskie Stanisława Czernieckiego
To smaczny wybór przepisów z pierwszej polskiej książki kucharskiej, Compendium ferculorum Stanisława Czernieckiego z 1682 roku, które - praktycznie każdy - może przyrządzić sobie we własnej kuchni. Starczy szczypta chęci i pół garści wyobraźni historycznej, aby przenieść się w czasy naszych przodków i posmakować ich życia!
Tatarskie ziele w cukrze czyli staropolskie słodycze
Niewielu potrafi oprzeć się słodkościom, chociaż niektóre staropolskie przysmaki mogą nas zaskoczyć. Jak przyrządzić tytułowy tatarak w cukrze, pasztet z migdałów i marcepan z piany cukrowej – tego i wiele więcej dowie się Czytelnik z książki o staropolskich słodyczach.
