Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie

W IV kwartale 2017 roku w Muzeum Pałacu Króla III Jana w Wilanowie rozpoczęła się realizacja zadania pn. „Wykonanie trójwymiarowej dokumentacji kolekcji zbiorów”. Obejmuje ono trzy zakresy działań o całkowicie odmiennej specyfice, prowadzonych przy dwóch zupełnie różnych grupach obiektów.

Pierwsza z nich to działania związane z zabytkiem nieruchomym – skanowanie jednego z wnętrz pałacowych (Antygabinet Królowej) oraz monitoring zmian starzeniowych wybranych punktów elewacji pałacu. Druga grupa to działania przy zabytkach ruchomych – w przypadku działań w tym kwartale będzie to dokumentacja trójwymiarowa czterech rzeźb ceramicznychz wilanowskiej kolekcji biskwitów.

Antygabinet Królowej to pomieszczenie o powierzchni 17,60 m2 i wysokości 4,70 m. Dekoracje ścian i sufitu pomieszczenia pochodzą z lat trzydziestych XVIII wieku. Wykonano ją po pożarze, jaki miał miejsce w 1732 roku. Mimo posiadania tak wspaniałego obiektu w kolekcji, możliwość jego udostępniania zwiedzającym jest bardzo ograniczona (w czasie wizyty w muzeum do tego wnętrza można jedynie zajrzeć przez otwarte drzwi).

Na potrzeby dokumentacji wnętrz wykorzystywany jest system, dysponujący automatyczną sekwencją pomiarową, sterowaną robotem. Pozwala on na zeskanowanie bogatej dekoracji pomieszczenia w rozdzielczości 0,1 milimetra pomiędzy punktami próbkowania. Dzięki automatycznemu pozycjonowaniu systemu pomiarowego wykonywane czynności są bardzo bezpieczne dla wszystkich elementów pomieszczenia. System skanujący jest zaopatrzony w dodatkowe lampy typu LED, dzięki którym wraz z pobieraną informacją o geometrii obiektu uzyskiwana jest informacja o barwie (zapisywana w formacie RGB), zbieranej w warunkach bezcieniowych oraz z odpowiednio skalibrowanym balansem bieli. Tak dokładna kopia cyfrowa umożliwi w przyszłości wirtualne zaprezentowanie tego wnętrza.

Z kolei skanowanie rzeźb biskwitowych wykonywane jest przy pomocy innowacyjnych, zrobotyzowanych stanowisk pomiarowych, umożliwiających zadokumentowanie ich powierzchni z rozdzielczością ponad 0,02 mm pomiędzy punktami próbkowania. Stanowiska te umożliwiają precyzyjne pozycjonowanie głowicy pomiarowej względem obiektu, dzięki czemu podczas pomiarów dany eksponat nie jest w żaden sposób dotykany. Zastosowana głowica pomiarowa wykorzystuje technikę światła strukturalnego, czyli analizuje odkształcenie linii wyświetlanych na obiekcie. Uzyskanie tak precyzyjnych danych wymaga wykonania setek pomiarów kierunkowych dla jednego obiektu. Jednak dzięki temu wyniki są jednymi z najdokładniejszych, jakie można uzyskać przy użyciu optycznych metod pomiarów trójwymiarowych.

Pracownicy Muzeum, odpowiedzialni za ocenę procesów starzeniowych, zachodzących na powierzchni elewacji pod wpływem warunków zewnętrznych, od lat rozważali możliwość wykorzystania do tego celu nowoczesnych technik pomiarowych. W danym projekcie wybrano dwanaście punktów elewacji, których dokumentacja zostanie wykonana w rozdzielczości 0,02 milimetra pomiędzy punktami próbkowania. Umożliwi to detekcję nawet bardzo drobnych zmian, jeśli takie wystąpią. Analiza uzyskanych danych umożliwi opracowanie badań oraz metodyki działań prac konserwatorskich, co w przyszłości pozwoli na detekcję powstających zniszczeń elewacji na początkowym ich stadium.