Portret Ignacego Potockiego
karta katalogowa kolekcji
Malarstwo
Anna Rajecka, zamężna Gault de Saint Germain (około 1760-1832)
Paryż
około 1784 r.
Pastel, papier na płótnie
60 x 49 cm (owal)
Wil. 1745
Spośród zachowanych pasteli Anny Rajeckiej ten niewątpliwie należy do najlepszych, będąc potwierdzeniem talentu stypendystki króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. Była uczennicą francuskiego pastelisty Louis Marteau, osiadłego w Polsce, którego portrety upamiętniły większość wybitnych postaci z kręgu najbliższego otoczenia Stanisława Augusta, jak również przedstawicieli najznamienitszych rodów magnackich. Jego protekcji zawdzięczała stypendium królewskie. Wyjechała do Francji około 1783 r., gdzie kontynuowała naukę prawdopodobnie w jednej trzech szkół prywatnych otwartych w Luwrze dla pań, nie wykluczone, że w tej, którą prowadził Greuze. W jej twórczości jest widoczny wyrażny wpływ tego mistrza. W 1788 poślubiła francuskiego malarza miniatur Pierre-Marie Gault de Saint Germain i już nigdy nie wróciła do Polski. Portret Ignacego Potockiego zapewne został namalowany po śmierci żony Izabeli (Elżbiety) z Lubomirskich, podczas jego pobytu w Paryżu pod koniec 1783 r. lub w pierwszym kwartale 1784 r. Utrzymany w tonacji błękitnej wizerunek odznacza się swobodnymi dotknięciami kredki pastelowej, perfekcyjnie oddającymi fakturę tkaniny ubioru, kołnierza futrzanego oraz koronek. Artystka bardzo subtelnie wydobyła wyraz twarzy młodego mężczyzny, zwanego przez współczesnych „ ten piękny Potocki” , patrzącego z uwagą na widza i sprawiającego wrażenie, że za chwilę przemówi. Kilka lat później, w 1789 r. Rajecka sportretowała Aleksandrę Potocką, żonę Stanisława Kostki, brata Ignacego. Ten pełen uroku portret à la antique, w wieńcu z liści dębu, niestety zaginął w czasie II wojny światowej i znamy go jedynie z fotografii. Jest to niepowetowana strata, zwłaszcza, że nosił on sygnaturę malarki: Gault de Germain née Rajecka année 1789. Pastel Rajeckiej w kolekcji Stanisława Kostki Potockiego został wymieniony po raz pierwszy w 1798 roku, wśród obrazów znajdujących się w Warszawie; natomiast w zbiorach wilanowskich notowany dopiero od 1877 r.
Krystyna Gutowska-Dudek
Polecane
Ignacy Potocki – brat Stanisława Kostki
Marszałek nadworny litewski Ignacy Potocki (1750–1809), starszy brat Stanisława Kostki, należał do bardziej udanych synów Eustachego, cześnika koronnego i generała …
Portret Stanisława Kostki Potockiego
Obok tego portretu nie można przejść obojętnie. Znakomity malarz niemiecki Anton Graff wykonał go w Karslsbadzie (Karlowe Wary), już wtedy popularnym uzdrowisku, w którym Stanisław Kostka Potocki był przejazdem podczas swojej podróży do Włoch.
Portrety Aleksandry Potockiej (jako Melpomeny) i Izabeli Potockiej (jako Polihymni)
Zgodnie z modą à la antique portrety przedstawiają damy upozowane na Muzy. Aleksandra została ukazana jako Melpomena, muza śpiewu i …