Mapa Rzeczypospolitej
karta katalogowa kolekcji
Grafika
Vincenzo Maria Coronelli
Wenecja
1692 r.
Miedzioryt, papier
60,5 x 46 cm oraz 60,5 x 46 cm
Wil.5059/1 oraz Wil.5059/2
Twórcą tej dwuczęściowej mapy Polski (skala ok. 1: 2 000 000) jest Vincenzo Maria Coronelli (1650–1718), franciszkanin i uznany teolog, a zarazem niezwykle zasłużona postać w dziejach światowej kartografii. Za jego sprawą wzrosło zainteresowanie tą dyscypliną w XVII-wiecznych Włoszech i nastąpiło podniesienie jej do znaczącego w całej Europie poziomu. Coronelli wydał przeszło 500 map, był twórcą globusów, a jednym z jego najbardziej zadziwiających dzieł jest sfera świata o średnicy prawie 4 m (3,87!), wykonana dla Ludwika XIV. W 1684 r. Vincezno Maria Coronelli założył pierwsze towarzystwo geograficzne na świecie, Accademia Cosmografica degli Argonauti. Jednym z zasłużonych członków stowarzyszenia, którego mianem protektora nazywał sam założyciel, był Jan III Sobieski (w dziele Isola di Rodi z 1688 r. nazwany jest: protettore dell’Accademia).
Przyznany królowi tytuł nie był jedynie pustym gestem, ale rzeczywiście wynikał z umysłowych predyspozycji polskiego monarchy. Poprzez pochodzące z epoki źródła, które dziś szczęśliwie znamy, król jawi się jako świadomy koneser kartografii. Współczesne mu opinie notowały: doskonały z niego geograf, z kolei w jednym z zachowanych inwentarzy żółkiewskich z 1699 r. wymieniona jest nawet mappa ręką śp. Króla Jegomości pisana.
Omawiana tu dwuczęściowa mapa Rzeczypospolitej pochodzi z wydanego w 1692 r. atlasu Corso Geografio Universale. Ma dwa ozdobne kartusze, każdy z nich dekoruje jedną z części. Na partii wschodniej kartusz oprawiony jest w 13 herbów ziem Rzeczypospolitej. Na zachodniej – przemiennie ułożone pola z krzyżem jerozolimskim i lwem weneckim. Ponadto na tej części, u dołu, znajduje się herb Rzeczypospolitej Obojga Narodów, Orzeł i Pogoń, a w sercu tarczy widnieje Janina Sobieskich okolona łańcuchem Orderu św. Ducha, otrzymanego przez króla Jana w 1676 r.
Marta Gołąbek
Polecane
Mapa II Rzeczpospolitej z postacią Jana Sobieskiego
Mapa dorzecza Dunaju w dwóch częściach
Mapa dorzecza Dunaju w dwóch częściach
Cenny i niezwykle interesujący dokument kartograficzny, którego powstanie było skutkiem ważkich wydarzeń politycznych rozgrywających się w Europie – zwłaszcza w …
