Podróż do źródeł smaku: Mowa wigilijnego stołu – dzisiejsze tradycje, historia i zapomniane potrawy | warsztaty kulinarne dla dorosłych | 15 grudnia
aktualność
Podróż do źródeł smaku | cykl warsztatów kulinarnych dla dorosłych
Za każdym smakiem kryje się historia – w różnych epokach dominowały odmienne mody na smak, kultywowane przez różne grupy społeczne. Doskonale widać to na kartach dawnych ksiąg kucharskich i w źródłach okołokulinarnych. Tym razem zabierzemy Was w podróż do źródeł smaku… Czyli w zasadzie do czego? Przecież każdy z nas ma inny smak. Nie mówimy tu tylko o sensorycznych wrażeniach w czasie jedzenia. Smak potrafi być swoistym wehikułem czasu, który przenosi nas w odległe zakątki pamięci, pozwala dotrzeć do spraw głęboko w nas zakorzenionych i kreować naszą tożsamość.
Do wspólnej podróży zaprosimy osoby od lat zgłębiające temat smaku, zarówno w ujęciu historycznym, jak i współczesnym. Zaproszeni goście podzielą się z nami opowieścią o poszukiwaniu i próbie zrozumienia smaku. Porozmawiamy o percepcji, kombinacjach smakowych oraz o ulubionych przepisach. W kuchni odnajdziemy doskonały grunt do wymiany doświadczeń, a dzielenie stołu przy wspólnie przygotowanym posiłku skłoni do dalszych dyskusji.
Harmonogram spotkań
15 grudnia 2024 r.: Mowa wigilijnego stołu – dzisiejsze tradycje, historia i zapomniane potrawy
Gość: Jarosław Dumanowski | Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu
Polska wigilia jest unikatowym zjawiskiem w światowej kulturze. To, co dziś nazywamy magią świąt, dawniej było zbiorem określonych wierzeń, obyczajów i przesądów. Wiele z nich znajdywało swoje odbicie na świątecznym stole, w symbolice pokarmów, które spożywano w tym wyjątkowym dniu. Czy dzisiejszy stół wigilijny jest witalnym nośnikiem dawnych tradycji? Jak wiele z nich zostało utraconych lub zmieniło swoją wymowę? Na trop zapomnianych wigilijnych potraw wprowadzi nas profesor Jarosław Dumanowski z UMK w Toruniu.
Gdzie: Villa Intrata
Bilety: do kupienia online i w kasie muzeum dwa tygodnie przed spotkaniem
Kontakt:
Adrian Ordakowski
m: aordakowski@muzeum-wilanow.pl
t: 531 058 880
Minione
11 lutego 2024 r.: Miłość w gwiazdach zapisana – kulinarny kod miłosny pary królewskiej
Gość: Anna Ziemlewska | Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie
Czy wiecie, że jedna z najsłynniejszych love story w polskiej historii ma liczne wątki kulinarne? Zaczytajmy się w przepięknych listach pary królewskiej! Czy znalazło się w nich miejsce dla miłości do jedzenia? Odkryte smaczki będą punktem wyjścia do stworzenia wyjątkowego menu w duchu święta miłości. Arkana historycznej korespondencji odkryje przed nami historyczka dr Anna Ziemlewska.
17 marca 2024 r.: Tradycje kulinarne Polski
Gość: Magdalena Tomaszewska-Bolałek | Fundacja Bunkatura
W jaki sposób mówić o tradycyjnej polskiej kuchni w kilkunastu różnych stuleciach? Tego trudnego zadania podjęła się dr Magdalena Tomaszewska-Bolałek – badaczka kultury kulinarnej, autorka książek i laureatka międzynarodowych nagród. W książce „Tradycje kulinarne Polski” prezentuje kuchnię Polski od czasów dawnych Słowian po współczesność i snuje opowieść o kulturze kulinarnej naszego kraju.
21 kwietnia 2024 r.: Wilanów na talerzu albo jak zjeść pałacowe obrazy
Gość: Bogusław Deptuła | Akademia Sztuk Pięknych w Łodzi
W muzealnej kolekcji malarstwa znajdziemy klasyczne dzieła o tematyce kulinarnej. Jakie informacje o dawnej kuchni przedstawiają pałacowe obrazy? Na to pytanie odpowie nam Bogusław Deptuła – historyk i krytyk sztuki, autor zgłębiający wątki kulinarne w literaturze i sztuce. Ujawni on wymowę i kulturowe tło dzieł, aby zaprezentować wielobarwny obraz dawnej kuchni.
12 maja 2024 r.: Rośliny, które wygoniliśmy z kuchni
Gość: Joanna Jaroć | Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie
W wiosennej odsłonie warsztatów przyjrzymy się otaczającym nas darom natury, spośród których wiele przez wieki straciło na znaczeniu, szczególnie w kontekście kulinarnym. Joanna Jaroć – edukatorka kulinarna i kuratorka ogrodu pożytkowego – przybliży nam bogaty świat roślin, które możemy ocalić od zapomnienia i uwolnić ich kuchenny potencjał. Spacer po ogrodzie rekonstrukcyjnym, opartym na planach XVIII-wiecznych nasadzeń, dostarczy wielu inspiracji oraz roślinnych produktów do wykorzystania w warsztatowej kuchni.
15 września 2024 r.: Kulinarny kunszt Jana Szyttlera
Gość: Bogdan Gałązka | Stolica Café
Kim był Jan Szyttler i dlaczego powinniśmy wynieść go na parnas kuchni polskiej? Sylwetkę jednego z najwybitniejszych i najbardziej postępowych kuchmistrzów przybliży nam dr Bogdan Gałązka – szef kuchni, a zarazem historyk, autor doktoratu poświęconego postaci Jana Szyttlera. Poczytność dzieł dawnego kuchmistrza generowała wielkie nakłady, wznowienia, a nawet plagiaty! Na myśli Jana Szyttlera wychowało się wiele przyszłych pokoleń kuchmistrzów oraz autorów kulinarnych. Praktyczny wymiar kunsztu Jana Szyttlera szef Bogdan Gałązka odkryje przed nami w trakcie wspólnego gotowania.
Bogdan Gałązka – szef kuchni i restaurator, historyk jedzenia specjalizujący się w rekonstrukcji historycznej kuchni średniowiecza i późnego renesansu. Stopień doktora uzyskał pracą na temat życia i twórczości XIX-wiecznego kucharza Jana Szyttlera. Przez 13 lat był współwłaścicielem Gothic Restaurant znajdującej się na Zamku w Malborku. Obecnie prowadzi Stolica Café w przestrzeni Kina Iluzjon, siedziby Filmoteki Narodowej w Warszawie. Laureat prestiżowej nagrody Szef Roku Kuchni Tradycyjnej 2019 przyznawanej przez Gault & Millau Polska. Autor artykułów naukowych, popularnonaukowych oraz trzech ksiąg kulinarnych: Smak Gothicu, Kuchnia Wielkich Mistrzów Zakonu Krzyżackiego w Malborku, Kuchnia Królów Polskich na Zamku w Malborku. Absolwent Culinary Academy of New York. Stypendysta Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego (działania na rzecz upowszechniania kultury).
20 października 2024 r.: Z czego słynęła polska kuchnia w czasie zaborów?
Gość: Marta Sikorska | Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu
Podczas spotkania dowiemy się, jakie potrawy uchodziły za charakterystyczne dla kuchni polskiej w trudnym czasie zaborów. Przepisy na dania „po polsku” z niemieckich i austriackich książek kucharskich z XVIII i XIX wieku skonfrontujemy ze źródłami polskimi. Żelazne klasyki oraz kulinarne zaskoczenia ujawni historyczka dr Marta Sikorska – badaczka niemieckojęzycznych źródeł historycznych poświęconych kuchni.
W okresie staropolskim polską kuchnię w oczach cudzoziemców wyróżniały szafranowe sosy, upodobanie do kontrastowych smaków i wyborny „stół rybny”. Na przełomie XVIII i XIX wieku wszystkie te elementy były już pieśnią przeszłości, wraz z nastaniem kuchni polskiej nowego typu, opisywanej przez Wojciecha Wielądkę, Paula Tremo czy nieco później przez Józefa Szyttlera. Rozwój nowoczesnej kuchni polskiej przypadał na okres, gdy Rzeczypospolita zniknęła z politycznej mapy Europy, a jej terytorium znalazło się pod panowaniem Prus, Rosji i Austrii. Książki kucharskie publikowane w języku polskim pełniły wówczas ważną rolę: były nie tylko praktycznymi poradnikami sztuki kulinarnej, ale służyły też pielęgnowaniu polskości. Redaktorzy „Kuchni polskiej”, wydanej w 1885 roku, potrawy tradycyjne definiowali jako przekazywane w dworach z pokolenia na pokolenie, zauważali jednak, że na sposób gotowania polskich gospodyń mają wpływ warunki i odrębne kulinarne zwyczaje panujące w Wielkopolsce, Prusach Zachodnich, Galicji, Kongresówce i Litwie. Podczas spotkania zweryfikujemy, w jaki sposób w tym okresie tożsamość kuchni polskiej była interpretowana przez obcokrajowców. Czy w XIX wieku w niemieckich i austriackich książkach kucharskich pojawił się nowy katalog potraw kojarzonych z kuchnią polską? A może odwołują się one do dawnych, staroświeckich i nostalgicznych dań polskich?
dr Marta Sikorska – historyczka, specjalizuje się w kulturowej historii jedzenia i kuchni. Pracuje na Wydziale Nauk Historycznych UMK w Toruniu i jest związana z tamtejszym Centrum Dziedzictwa Kulinarnego. Szczególnie interesuje się historią polskiej i niemieckojęzycznej literatury kulinarnej, ideami kulinarnymi i dietetycznymi oraz zmysłem smaku. W ramach swojej pracy doktorskiej analizowała teksty barokowych książek kucharskich oraz zastanawiała się nad zawartymi w nich ideami i kodami kulturowymi. Obecnie, wraz Anną Mikołajewską i Katarzyną Szczerbowską-Prusevicius z UMK w Toruniu, finalizuje prace nad opracowaniem i wydaniem najstarszej książki kucharskiej z regionu Kujaw i Pomorza, z połowy XIX wieku. Doktor Sikorska od kilku lat współpracuje z Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie jako opiekunka merytoryczna polsko-niemieckich projektów, promujących polską kulturę kulinarną za granicą. Jest autorką książki „Smak i tożsamość. Polska i niemiecka literatura kulinarna XVII wieku” oraz współautorką dwóch tomów serii źródłowej Monumenta Poloniae Culinaria.
17 listopada 2024 r.: Warszawska gastronomia dwudziestolecia międzywojennego
Goście: Adam Dernoga, Bartosz Paluszkiewicz | Muzeum Wódki
Zróżnicowanie gastronomii warszawskiej w tamtym okresie nadawało jej własny, wręcz unikalny charakter. Nie na darmo Warszawa była zwana Paryżem Północy! Jednocześnie stołeczna gastronomia oferowała dania na każdy gust i każdą kieszeń. Można było wybierać między najprostszymi jadłodajniami, popularnymi handelkami albo ekskluzywnymi restauracjami hotelowymi. Sztuka mięsa, flaki po warszawsku, zrazy, a może curry z baraniny, homary lub ostrygi? Blaski i cienie warszawskiej gastronomii międzywojnia odsłonią przed nami goście z Muzeum Wódki – Adam Dernoga i Bartosz Paluszkiewicz.
Polecane
Wilanów na talerzu albo jak zjeść pałacowe obrazy | 21 kwietnia
W muzealnej kolekcji malarstwa znajdziemy klasyczne dzieła o tematyce kulinarnej. Jakie informacje o dawnej kuchni przedstawiają pałacowe obrazy? Na to …
„Smak wielokulturowej Warszawy” | podsumowanie projektu
Miasta można zwiedzać, można też ich smakować! Poznawanie miejsca poprzez smak sprawdza się szczególnie dobrze, gdy odkrywamy miasto sprzed wieku …
Smaki królewskich ogrodów
Polecamy miniprzewodnik kulinarno-ogrodowy „Smaki królewskich ogrodów”. Napisali go goście uczestniczący w naszym projekcie „Goście gościom”, aby inspirować do poszukiwania nowych …
Zrozumieć polskie smaki
Podróż zawsze otwierała możliwość zanurzenia się w obcej, odmiennej od naszej rzeczywistości, stając się okazją do podglądania innych zwyczajów, zachowań, …
Smak i tożsamość. Polska i niemiecka literatura kulinarna w XVII wieku
Smak to nie tylko cecha jedzenia, ale także zmysł, poprzez który poznajemy świat. Był i jest zmienny, podlega modzie i jest przedmiotem dyskusji. Marta Sikorska wnosi do niej cenny wkład, przedstawiając dokładną i systematyczną analizę niemieckich książek kucharskich z XVII w.
Staropolskie sposoby na zatrzymanie smaku lata
Tradycyjne metody przetwórstwa stają się coraz bardziej popularne. Cenimy nasze rodzime produkty, chwalimy się dziedzictwem kulinarnym, chętnie odwiedzamy jarmarki z …
Masło – nośnik smaku, wyznacznik dobrego gustu
W kuchni francuskiej, jak i w całym kręgu śródziemnomorskim do czasów Le Cuisinier François masło stanowiło element kuchni prostej i …
