W XVII i XVIII stuleciu zagraniczna podróż edukacyjna stanowiła ważny element kanonu wykształcenia młodej szlachty i magnaterii – po ukończeniu krajowych szkół i kolegiów młodzieńcy wyruszali w turę kawalerską, Grand Tour. Podróż taka miała na celu kontynuację i zwieńczenie całego procesu edukacji, podejmowano ją dla zdobycia ogłady, znajomości języków, umiejętności przydatnych w przyszłej karierze politycznej czy działalności publicznej na forum szlacheckich sejmików. Podróż do „cudzych krajów” była jednym z fundamentalnych elementów strategii edukacyjnych rodzin szlacheckich i magnackich, a do zachodnioeuropejskich akademii wyjeżdżali przedstawiciele ich kolejnych pokoleń. Warto tu wspomnieć choćby tradycje podróży edukacyjnych odbywanych przez młodych Radziwiłłów, Zamoyskich, Jabłonowskich, Wiśniowieckich czy Rzewuskich. Podobne praktyki i schematy edukacyjne można zaobserwować również w przypadku rodziny Cetnerów, szlachty skoligaconej z Daniłowiczami, Potockimi, Tarłami, Mniszchami czy Rzewuskimi. Kolejni członkowie rodu odbywali młodzieńcze podróże do krajów Europy Zachodniej, odwiedzając Paryż, Rzym czy Turyn. Programy edukacyjne umiejętnie dostosowywano do realnych możliwości, a utrwalona tradycją trasa w kolejnych pokoleniach ulegała jedynie niewielkim modyfikacjom, na które wypływała zmieniająca się sytuacja geopolityczna. Najważniejszym celem wojaży młodej szlachty w epoce baroku pozostawał jednak Paryż, oferujący elitom całej Europy możliwość kształcenia w licznych prestiżowych akademiach, w których szlachetnie urodzeni pobierali lekcje nowożytnych języków, szermierki, sztuki militarnej czy jazdy konnej.
Znane są szczegóły zagranicznych peregrynacji, które odbył na początku lat 60. XVII wieku młody kasztelanic halicki Jan Aleksander Cetner (zm. 1681), późniejszy starosta lwowski i szczurowiecki. Syn kasztelanki lwowskiej Anny Zamoyskiej i kasztelana halickiego Aleksandra Cetnera otrzymał staranną krajową edukację: początkowo kształcił się w krakowskich Szkołach Nowodworskich, a po zakończeniu tego etapu nauki pod opieką guwernera, Adama Kazimierza Wasilewskiego, wyruszył w zagraniczną podróż po Europie. Jan Aleksander Cetner studiował w Grazu (w 1662 roku), następnie udał się na południe Europy, do Rzymu, po drodze odwiedzając ze swym preceptorem Padwę (10 listopada 1662 roku), a ostatnim potwierdzonym etapem jego europejskiej peregrynacji była Francja i kuszący, nie tylko walorami edukacyjnymi, ale również bliskością dworu Ludwika XIV, Paryż.
Po powrocie do Rzeczypospolitej Jan Aleksander Cetner poślubił podczaszankę koronną Zofię Annę z Daniłowiczów, córkę Apolonii Niemojewskiej i Mikołaja Daniłowicza, a małżeństwo to doczekało się licznego potomstwa. Byli to czterej synowie: przyszły starosta trembowelski Aleksander, zmarły młodo Mikołaj, późniejszy kasztelan wołyński Józef i przyszły wojewoda smoleński Franciszek oraz trzy córki: Dorota, Teofila Teresa i Izabela.
Warto wspomnieć o zagranicznej edukacji kolejnego pokolenia Cetnerów. Najstarsi synowie starosty lwowskiego – Aleksander i Mikołaj – odbyli podróż edukacyjną po Europie w połowie lat 80. XVII wieku, już po śmierci ojca. O ich edukację z pewnością zadbała matka, która po śmierci Jana, w 1684 roku ponownie wyszła za mąż za wojewodę brzesko-kujawskiego Zygmunta Dąbskiego. Młodzi starościcowie lwowscy zagraniczną edukację rozpoczęli wiosną 1684 roku, a w maju tego roku pojawili się w Pradze. Szczegóły ich pobytu w tym mieście przybliża znakomity diariusz spisany przez miecznika czernihowskiego Jana Michała Kossowicza, guwernera wojewodziców ruskich Jana Stanisława i Aleksandra Jana Jabłonowskich. Pod datą 21 maja odnotował on, iż „Ich Mci PP. Aleksander i Mikołaj Cetnerowie starościcowie lwowscy do Pragi przyjechali na studia”. Młodzi Cetnerowie i Jabłonowscy, niemal rówieśnicy, wkrótce się zaprzyjaźnili, co sprzyjało licznym spotkaniom podczas pobytu w Pradze. Aleksander i Mikołaj przebywali w tym mieście jeszcze we wrześniu 1684 roku, a po zakończeniu tamtejszych studiów wyruszyli w dalszą podróż na zachód Europy. Wiadomo, iż zwiedzili Półwysep Apeniński, a 29 września 1686 roku odwiedzili Padwę i złożyli swoje wpisy w metryce nacji polskiej, stamtąd skierowali się do Rzymu. Był to niestety wyjątkowo niefortunny etap wojażu młodych starościców lwowskich, ponieważ podczas edukacyjnego pobytu nad Tybrem młodszy z braci, Mikołaj, zmarł 31 stycznia 1687 roku i został pochowany w Rzymie. Aleksander Cetner sam kontynuował zagraniczną podróż i wiosną 1687 roku udał się w kierunku Florencji. Latem 1687 roku Aleksander Cetner pobierał nauki w akademii w Turynie, gdzie po raz kolejny spotkali go dawni znajomi z czasów praskich, bracia Jabłonowscy. W ostatnich dniach lipca 1687 roku wraz z synami hetmana Jabłonowskiego Cetner udał się do Paryża, skąd powrócił już najprawdopodobniej do Rzeczypospolitej.
Zaledwie kilka lat później w podobną podróż edukacyjną po Europie wyruszył również kolejny syn starosty lwowskiego, przyszły wojewoda smoleński Franciszek Cetner (zm. 1732). Kontynuując rodzinne tradycje, w 1693 roku wyjechał on z rodzinnego domu do Paryża, gdzie wkrótce podjął typową dla tego okresu naukę w paryskiej akademii rycerskiej. Młody Cetner pobierał w stolicy nad Sekwaną liczne lekcje u wynajętych nauczycieli, czyli metrów; uczył się języka francuskiego, tańca, gry na lutni, ale szkolił się również w zakresie matematyki i sztuki fortyfikacji, niezbędnej w przyszłych wyprawach wojennych w obronie Rzeczypospolitej. Młodzieniec poznawał również podstawy rysunku, najprawdopodobniej zaznajamiając się z dziełami z zakresu architektury. W 1696 roku Franciszek Cetner opuścił Paryż i odwiedził Rzym, odbywając w ten sposób podróż należącą do kanonu wykształcenia europejskich elit.
Rodzinne tradycje zgodnie kultywowało również kolejne pokolenie Cetnerów. Wspomniany wyżej najstarszy syn starosty lwowskiego starosta trembowelski i szczurowiecki, pułkownik królewski i rotmistrz Aleksander Cetner miał trzech synów: Stanisława, Karola i Jana oraz córkę Helenę. Jego starsi synowie – Stanisław i Karol – początkowo pobierali nauki w szkołach we Lwowie, ale kontynuacją ich krajowej edukacji stał się wojaż za granice Rzeczypospolitej. Stanisław Cetner odbywał zagraniczne nauki w latach 1712–1718, a ponieważ jego ojciec już wtedy nie żył, o edukację młodego starościca trembowelskiego zadbał stryj wojewoda smoleński Franciszek Cetner. Głównym celem podróży edukacyjnej młodego Stanisława stała się Praga, w której jego ojciec i stryj pobierali nauki kilkanaście lat wcześniej. Pobyt tego młodzieńca za granicą odbiega jednak nieco od przyjętych wówczas standardów edukacyjnych. Młody szlachcic podjął bowiem w Pradze regularne studia na wydziale filozoficznym tamtejszej akademii, gdy tymczasem większość szlachty w tym okresie rezygnowała z pełnego toku kształcenia uniwersyteckiego, wybierając jedynie z programów edukacyjnych atrakcyjne i prestiżowe elementy, przydatne w późniejszej karierze urzędniczej i działalności publicznej. Kontynuując rodzinne tradycje, do Pragi wkrótce trafił również młodszy brat Stanisława Karol, a kilka lat później w podróż edukacyjną po Europie wyprawiono ich kuzynów. W latach 1723–1727 do Paryża i Rzymu wyruszyli bowiem synowie Józefa i Franciszka: kasztelanic wołyński Antoni Józef i starosta kamionecki Jan Cetnerowie. Przez Wrocław, Pragę i Wiedeń młodzieńcy udali się do Rzymu, skąd podróżowali do Paryża, gdzie podjęli typową dla swego stanu edukację, kształcąc się w jednej z licznych akademii rycerskich i pobierając lekcje u wynajętych nauczycieli języka francuskiego, tańca, szermierki, matematyki czy rysunku. Ich wielomiesięczny pobyt we Francji obfitował w liczne atrakcje towarzyskie i zakończył się wraz z 1726 rokiem, kiedy to młodzi Cetnerowie wyruszyli w kierunku Niderlandów, by na początku 1727 roku powrócić do Rzeczypospolitej.
Obraz podróży edukacyjnych podejmowanych przez kolejne pokolenia rodziny Cetnerów doskonale ilustruje rolę zagranicznych studiów w strategiach edukacyjnych szlachty. Po zakończeniu krajowych szkół kolejne pokolenia niezmiennie wyruszały na zachód Europy, a sama trasa ich podróży ulegała nieznacznym modyfikacjom, prawie zawsze prowadząc jednak do Paryża i Rzymu, głównych celów Grand Tour europejskich elit.
